(NTL) Trong không khí vui tươi, phấn khởi những ngày đầu xuân Ất Mùi 2015, ngày mùng 09, mùng 10 tháng Giêng tức ngày 28/02, 01/03 tới phường Đại Mỗ long trọng tổ chức lễ hội truyền thống đình Đại Mỗ.

Hữu Hưng dệt lụa hoa hiên
Cò bay bướm lượn in trên hoa đào
(Ca dao Hà Nội)

Đại Mỗ (trước đây là Hữu Hưng) cách Hồ Gươm 20km về hướng tây, có thể đi tới qua con đường rẽ ở Cầu Diễn hay chợ Hà Đông. Dưới triều Lê, Đại Mỗ thuộc Thiên Mỗ (phủ Quốc Oai) huyện Từ Liêm, trấn Sơn Tây. Năm 1848 triều Tự Đức đổi từ Thiên Mỗ sang Đại Mỗ. Thành hoàng của làng là ả Lã nàng Đê, Thủy Hải Long vương và ba ông cháu dòng họ Nguyễn Quý:-Nguyễn Quý Đức (1648-1720), Nguyễn Quý Ân (1673-1722), Nguyễn Quý Kính (1693-1766). Nguyễn Quý Đức là một nhân vật nổi tiếng trong lịch sử nước nhà, một nhà văn võ song toàn, có đạo đức, yêu nước, thương dân. Ông đỗ đầu khoa thi Đình năm Bính Dần nhưng chỉ được thám hoa (khoa này không lấy trạng nguyên, bảng nhãn), Nguyễn Quý Đức cùng Lê Hy viết tiếp Đại Việt sử ký (tục biên) là người đứng ra sửa trường Quốc Tử Giám, Văn Miếu… Năm Đinh Dậu (1717) khai giảng trường Quốc Tử Giám, ông được giảng đầu tiên. Nguyễn Quý Đức là tể tướng rất nghiêm minh khiến dân gian có câu: “Tể tướng Lê Hy thiên hạ sầu bi, tể tướng Quý Đức thiên hạ hưu tức”.

Đình Đại Mỗ có kết cấu hình chữ nhị gồm đại đình và hậu cung. Nhà đại đình có quy mô kiến trúc lớn kiểu hai tầng 8 mái với các góc đao cong ngược lên. Nhà có mái lợp ngói ta, bờ nóc đắp dạng bờ dinh, giữa có hàng hoa chạm thủng chạy suốt và sang cả bờ giải. Chính giữa bờ nóc đắp mặt trời lửa trên đầu hổ phù, hai hồi có hai đầu kìm hướng vào. Đầu của các đao đều đắp nổi hình rồng lá, rồng mây nom cân đối, đẹp mắt. Dọc theo chân các bờ dải đặt những tượng nghê nhỏ, phần cổ diềm giữa hai mái làm hàng chấn song con tiện để tăng ánh sáng cho không gian. Bộ khung nhà đại đình được định vị rất vững chắc. Đỡ các mái trên là phần kết cấu gỗ dựng trên hai hàng cột cái. Hai vì hồi làm kiểu cốn mê đỡ hoành, các vì trong có dạng “chồng giường, giá nghiên”. Dưới câu đầu của mỗi vì lại vươn ra hai bảy ngang ngắn đỡ 4 mái dưới có hệ thống cốn nách đặt trên xà ngang. Các xà này có một đầu ăn mộng sâu vào thân cột cái, đầu kia đặt trực tiếp lên tường bao. Mỗi góc nhà đều đặt một kẻ xó to dày để tăng thêm sức chịu lực cho các góc đao. Các bộ vì nhà được liên kết bằng hệ thống xà đại thượng hạ chạy ngang dọc theo diện tích của tòa nhà.

Hội đình Đại Mỗ tổ chức vào ngày 10, 11 tháng Giêng . Chín chi họ (chín lò) tổ chức Hội thi kéo lửa bằng dang nứa và thổi xôi bằng ống nứa. Xôi đổ ra phải dẻo ngon, hạt nhộng, nắm xôi tròn như quả trứng. Hội làng thường kiệu các vị đại vương từ Đình Mỗ về miếu Hàm Rồng bên dòng sông Nhuệ lấy nước bài ban mộc dục.

Để tưởng nhớ công đức của các vị Thành hoàng làng, nhân dân 04 TDP Tháp, Chợ, Đình, Ngang tổ chức rước các mâm đồ lễ dâng tại đình vào các ngày lễ hội. Đoàn rước của các TDP với đồ lễ là các vật phẩm nông nghiệp sản xuất tại địa phương để bày tỏ lòng thành kính với các bậc có công với đất nước, địa phương cầu chúc cho một năm mới làm ăn thuận lợi, mưa thuận gió hòa.

Đình Đại Mỗ ngày 25/5/1954 bị giặc Pháp đốt phá trước khi rút đi. Hiện nay dân làng đã khôi phục lại được một phần. Đình được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa ngày 21/6/1993.

Làng tôi như bao nhiêu làng khác
Mỗi lần về tôi lại thấy yêu hơn
Sống cảnh xa hoa ở giữa phố phường
Tôi vẫn mang bóng hình về quê mẹ.
(Làng Tôi) Hoàng Thị Minh Khanh

Một số hình ảnh lễ hội đình Đại Mỗ