TRẨY HỘI ĐỀN ĐỒNG XÂM, THÁI BÌNH

Hôm nay mùng Một tháng Tư là hội đền Đồng Xâm, xã Hồng Thái, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Làng Đồng Xâm là làng nghề chạm bạc nổi tiếng cả nước, với các sản phẩm tinh tế, bền đẹp. Tôi được hội đồng hương Nam Cao tại Hà Nội rủ về chơi hội, nên đã trẩy hội Đồng Xâm - lần đầu tiên trong đời.

Đền Đồng Xâm thờ Triệu Đà và bà vợ họ Đào. Nhiều nhà sử học xưa nay cho rằng triều đại Triệu Đà không được tính vào Việt sử, nhưng trong Bình Ngô Đại cáo thì Nguyễn Trãi coi Triệu Đà như một triều đại của Đại Việt:

Tự Triệu - Đinh - Lý - Trần chi triệu tạo ngã quốc

Dữ Hán - Đường - Tống - Nguyên nhi các đế nhất phương

(Từ nhà Triệu - Đinh - Lý - Trần tạo dựng nước ta

Cùng nhà Hán - Đường - Tống - Nguyên hùng cứ mỗi bên xưng đế)

Hoành phi, đại tự trong đền có một số bức tiêu biểu như sau:

 Khai quốc đại đế: Bậc đế vương vĩ đại khai quốc

 Thác địa dư vạn lý: Mở đất hơn vạn dặm

 Phối Thiên Phối Địa: Sánh với Trời, Sánh với Đất

Nãi Thánh Nãi Thần: Bậc Thánh bậc Thần

Đền nằm kề bên con sông cổ, trước đền có một thủy tạ ở ngoài sông, không có cầu dẫn:

Trong đền có ngựa bạch, chuông, và kiệu:

Hội đền, bên trong thì hát múa hầu Thánh; ngoài sông thì thi bơi chải. Năm nay có 7 đội thi tài. Không khí cực kỳ náo nhiệt, làm xao động cả một khúc sông quê:

 

Những người không xem hội thì có đủ mọi trò để chơi:

 
 

 Mực, Cá chỉ vàng nướng là món không thể thiếu, luôn đem lại hương vị cho các lễ hội thôn quê

Hãi nhất là người ta bán những con chuột bạch bé tý

 

 Anh hàng dép guốc, túi cặp hôm nay ế khách, làm một giấc dài ngay dưới hè một quán nước.

Đi xem hội xong thì chiêm bái đền thờ Tổ nghề Chạm bạc, ở phía sau đền Triệu Đà:

Trước đền, ngay trên thềm, chính giữa là một giếng nước - một điều rất hiếm khi gặp:

Trong đền có bia đá, sắc phong (xưa - nay) còn ghi sự thờ cúng của phường nghề đối với Tổ:

 

 Một ngày đã qua. Biết thêm một dòng sông. Chen chân thêm một lễ hội. Quen thêm được vài người. 

Biết thêm một dòng sông để hiểu hơn về nước và thuyền. Chen thêm một lễ hội để hiểu rằng mỗi lễ hội là một cuốn sử mà những người dân lam lũ xưa dù không biết chữ vẫn mở ra một lần trong năm để ôn lại. Quen thêm vài người để học hỏi những điều còn chưa biết về những nơi chưa đến, những di tích chưa thăm, những phong tục chưa trải nghiệm...

Thứ Bảy, 21.4.2012

(Mùng Một tháng Tư năm Nhâm Thìn)