Khu di tích Gò Tháp thuộc xã Tân Kiều, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp, có sức thu hút khách tham quan, do cảnh quan độc đáo cùng nhiều huyền thoại về những nền văn minh cổ, những phế tích vì thời gian và chiến tranh tàn phá.

Đây là vùng đất bao la, ruộng đồng bát ngát, có vườn cò Mỹ An thật hấp dẫn… Và một Gò Tháp mà nhiều người có cảm tưởng như một ốc đảo xanh tươi nổi lên giữa vùng đồng ruộng ngút ngàn. Có lẽ đây là khu dân cư thời cổ dành cho nhân dân tránh ngập lụt, vì qua nhiều biến cố Gò Tháp chưa bao giờ bị ngập, cho dù những năm nước dâng cao nhất.

Đứng trên Gò, hướng mắt nhìn bốn phía, toàn cảnh bao la của cánh đồng Tháp Mười hiện ra rõ nét: mùa khô ruộng đồng cò bay thẳng cánh, chó chạy cong đuôi, mùa lũ mênh mông sóng nước như "một biển" nước ngọt. Gò Tháp gồm một quần thể gò nhỏ với những thế đất uốn lượn nhẹ nhàng, lả lướt. Trên mặt gò có nhiều khối đá, mảnh vụn kiến trúc lớn và những mảng tượng gỗ...

Quần thể di tích lịch sử, văn hóa khảo sát cổ Gò Tháp bao gồm: Gò Tháp, Gò Minh Sư, Tháp Cổ Tự, Đền thờ Đốc Binh Kiều, Thiên Hộ Võ Duy Dương và Miếu thờ Bà Chúa Xứ. Với sự hội tụ 5 tiểu thể nói trên là kết tinh của nền văn hóa dân gian tiêu biểu của Tây Nam Bộ, đã có cách đây hơn 1.500 năm. Điểm sáng nổi bật cho nền văn hóa chung của quần thể Gò Tháp là ánh sáng tâm linh của con người.

Toàn bộ khu di tích là một tập hợp nhiều gò đất pha cát lớn nhỏ với diện tích rộng hơn 30 km, có nhiều cây cổ thụ xòe bóng mát che chở du khách dưới cái nắng cháy bỏng của Đồng Tháp Mười. Chung quanh gò là vùng trũng rộng lớn với rừng tràm xen lẫn năn, sậy, bàu sen... tạo thành màu xanh chạy dài bất tận. Ở đây, còn giữ được nét hoang sơ ban đầu của vùng sinh thái Đồng Tháp Mười.

Di tích Gò Tháp được coi là một trong những trung tâm tôn giáo quan trọng của nền văn hóa Óc Eo. Đây cũng chính là Gò cao nhất 5.047 m. Các tín ngưỡng tôn giáo ở đây đã hòa quyện vào nhau để trở thành một tín ngưỡng trên mọi tín ngưỡng, đó là sự ngưỡng vọng về cội nguồn dân tộc.

Phía Nam sườn Gò Tháp có một hố bom đường kính 18 m, là vết tích phá hủy ngôi chùa mang tên Tháp Cổ Tự đầu tiên, được xây dựng từ thời Thiệu Trị (1841-1847). Năm 1956, một tháp hình lục giác cao 42 m đã được xây dựng để làm đài quan sát chống phá cách mạng. Đêm 19, rạng 20/12/1959, đặc công quân giải phóng đã dùng mìn đánh sập ngôi tháp này.

Cách Gò Tháp khoảng 100 m về hướng Bắc là Tháp Cổ Tự, vốn trước đây ở Gò Tháp Mười - do bị phá hủy nên sau năm 1956 được nhân dân di dời đến đây phụng thờ. Ngôi chùa có diện mạo cổ kính đượm màu hoang phế với những chứng tích tàn hoại của chiến tranh đã được cất lại mới to lớn, khang trang.

Gò Tháp đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử - văn hóa và khảo cổ vào năm 1989. Vào rằm tháng 3, tháng 7 và tháng 11 hằng năm, tại Gò Tháp diễn ra lễ hội có quy mô hoành tráng gồm: lễ cầu an, thỉnh, sanh, thần nông và chánh tế; phần hội có hát với nhau, giao lưu đàn ca tài tử, các trò chơi dân gian… và có hàng trăm gian hàng bày bán các sản phẩm văn hóa lưu niệm và các mặt hàng bách hóa tổng hợp, đặc sản trái cây vùng Nam Bộ…

Bài và ảnh: Trọng Trung

Theo Báo Cà Mau