Nhà thuốc Đông Y Nguyên Hùng

Hoàng Đôn Hòa, người thôn Huyền Khê, Thanh Oai - Hà Tây. Đậu Giám sinh (Tú Tài) nhưng Ông không chọn con đường khoa bảng, mà ở lại quê nhà chuyên tâm nghiên cứu Y học, chữa bệnh giúp dân. Ông chữa bệnh rất giỏi. => Đọc tiếp.

Năm 1535, khắp vùng bị bệnh dịch lan tràn, Hoàng Đôn Hòa nghiên cứu tìm thuốc trừ được dịch. Ngoài ra Ông còn chu cấp tiền gạo cho người nghèo, phát thuốc, cứu được nhiều người thoát  chết. Tài Đức của Ông được lan truyền đến triều đình. Nhân một Công Nương mắc ác bệnh, Hoàng Đôn Hòa được mời đến và chữa khỏi. Vua mến tài, gả công chúa Phương Dung cho Ông. Công Chúa Phương Dung là người có đức hạnh, lại học rộng, nên chẳng bao lâu đã trở thành người cộng tác đắc lực cho chồng. Ông Bà tự trồng lấy thuốc và dựng nên một nhà thăm bệnh lớn, Bệnh nhân không phân biệt nghèo giàu, sang hèn đều được cứu chữa tận tình. Năm 1574, quân Mạc Đăng Dung chiếm giữ Thái Nguyên, phá phách, hành hạ dân chúng. Vua Lê Thế Tông phong cho Hoàng Đôn Hòa chức Điều hộ lục quân, rồi cử theo đại binh đi dẹp giặc. Hoàng Đôn Hoà không quản gian lao, kiếm thuốc tại chổ giúp cho binh lính nhà Lê vượt qua nhiều bệnh tật, nhất là sốt rét và thổ tả, bằng những bài thuốc giản dị . Sau chiến tranh Vua phong Ông tước "Lương Dược Hầu" và cử giữ chức Thị nội Thái Y viện Thử Phiên (đứng đầu viện Thái y), Nhưng Hoàng Đôn Hoà xin về nghỉ, chăm lo vườn thuốc, chữa bệnh giúp dân.

Hoàng Đôn Hoà viết quyển "Hoạt Nhân Toát yếu" (Những phép cốt yếu cứu người), với 208 phương thuốc kinh nghiệm điều trị các loại bệnh về: Nội khoa, Ngoại khoa, Nhi khoa, Bệnh gia súc, về chống dịch, như :

-  Tam Hoàng hoàn: Chữa sốt rét, thổ tả. Dùng Hoàng nàn (mã tiền), Hoàng lực (rễ sưng), Hùng hoàng.

-  Hắc Bạch đĩnh: Chữa vết thương súng đạn hay dứt chém chảy máu. Dùng Đại hoàng tán nhỏ, Vôi , Bồ hóng, luyện làm thành thỏi. Khi dùng cạo ra bột mà rắc vào vết thương hay mài vời nước chín mà bôi, rồi băng lại.

-  Tướng Quân đơn: Chữa bỏng lửa. Dùng nước vôi trong, hoà với đại hoàng mà bôi.

-  Chữa dứt chém hoặc bị thương ứ máu: Dùng Đại Hoàng hoà cùng Mần Tưới, cây Chó đẻ, gỉa nhỏ lấy nước uống, bả đắp vào bên ngoài vết thương.

-  Thuốc gây tê để sữa xương gãy và lấy mũi tên ra:  Ma hoàng, hạt Cà gai, xuyên Ô đầu, liều lượng bằng nhau và hoa Cà độc dược, lượng gấp đôi. Tán nhỏ. Lần dùng 5 phân với rượu hay nước trà. Sau cho uống nước Cam thảo để giải say Cà độc dược.

-  Thần Tiên đan : Chữa ung nhọt mới phát.  Lá Cà độc dược, gĩa nhỏ, cho ít muối, đắp vào chổ sưng đau, 1 ngày thì tiêu.

-  Thần Ứng đan : Chữa đau khớp xương: Bồ kết  1 lạng, muối ăn 1 lạng, tất cả trộn đều, giã nhõ, sao nóng, gói vào vải, đem chườm vào chổ đau lúc thuốc còn nóng.

- Bách Hoá cao: Chữa dịch ban lỡ, nổi mẩn khắp đầu, mặt, thân thể giống như mề đay (hoả sang), chảy nước vàng : Thăng ma 1 lạng, tán nhỏ. Mật Ong 1 lạng. Đổ mật vào sắc với Thăng ma. Dùng dung dịch bôi lên chổ mẩn lở.

-   Dùng Bồ Cu vẽ chữa bệnh liệt nửa người.

-  Dùng Dây Gấm chữa phong tê thấp, đau chân, đau ngang lưng.

-  Lá Xương rồng chữa trâu bò bị sưng chân, long móng.

-  Dùng Lá cây Tầm sắt chữa trâu bò nổi mụn, lở bọng nước.

-  Rễ cây Tầm sắt chữa ngựa tê chân, năm không đứng dây được.

-  Dùng dầu rái cá chữa vết thương do tên có thuốc độc….

Ông nêu phương pháp Tĩnh công yếu quyết (P.P luyện tập khí công) và thuyết "Thanh tâm tiết dục" để tăng tuổi thọ…

Khi Ông mất, Vua Lê truy phong là "Lương Dược Đại Vương".

Nhân dân lập đền thờ Ông Bà ở làng Đa sĩ, thị xã Hà Đông.