Vãn cảnh chùa-Nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Hoa ở Thành phố Sóc Trăng
(09/11/2011)
Trong tiến trình lịch sử hình thành và phát triển của TPST, đồng bào Hoa đã cộng cư gắn bó lâu đời với đồng bào Kinh, Khmer, cùng nhau đoàn kết xây dựng quê hương, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Do vậy, đời sống, sinh hoạt tín ngưỡng của đồng bào người Hoa ở TPST cũng khá phong phú đã góp phần đáng kể vào kho tàng văn hóa đặc sắc của TPST xưa và nay.
Tại TPST hiện có khá nhiều chùa, miếu thờ, từ đường, thánh điện, cùng những phủ thờ các dòng Họ của đồng bào Hoa hết sức đặc biệt, lý thú. Di tích Hòa An Hội Quán, còn gọi là chùa Ông Bổn, được công nhận di tích lịch sử- văn hóa cấp Tỉnh, ngoài chức năng phục vụ tín ngưõng, nơi đây còn là một công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo về văn hóa đồng bào Hoa ở Thành phố Sóc Trăng.
Hòa An Hội Quán - chùa Ông Bổn, thờ Ông Trịnh Ân (tức Cảm Thiên Đại Đế) tọa lạc trên đường Nguyễn Văn Trỗi, Phường 1, TPST - được xây dựng cách nay hơn 130 năm với chất liệu toàn bằng đá, gỗ quý từ Trung Quốc. Trãi qua nhiều đợt trùng tu, ngôi chùa hiện vẫn giữ nguyên hiện trạng cũ. Nơi đây không chỉ thu hút người Hoa mà có cả người Kinh, Khmer ở Thành phố thường đến thắp hương cúng bái, tạ ơn chư thần phù hộ mua may bán đắt, gia đình bình an…và làm lễ vào những dịp rằm, lễ tết, hay ngày vía A Côn.
Về tổng thể, kiến trúc di tích này được xây dựng theo hình chữ Phú – tượng trưng cho sự ấm no, phú quý theo quan niệm của người Hoa. Phần nội thất xây theo kiểu kiến trúc tín ngưỡng tôn giáo Trung Hoa, tập trung nhiều tác phẩm nghệ thuật điêu khắc, hội họa độc đáo, đều do các nghệ nhân Trung Quốc sáng tác, chạm khắc ba lớp và dát vàng rất tinh xảo đặc biệt “có một không hai” so với các ngôi chùa Ông Bổn khác ở Đồng bằng Sông Cửu Long, là ý nghĩa của các bức hoành phi bằng chữ Hán cổ: “Hộ ngã đồng nhơn” –có nghĩa là Bảo hộ đồng bào; hay “Quản kết thiện duyên” –là Đoàn kết rộng rãi mọi người để làm việc thiện… ở đây còn diễn ra nhiều hoạt động văn hóa lễ hội truyền thống của người Hoa. Riêng trong dịp Tết Nguyên Tiêu, vào đêm Rằm tháng Giêng âm lịch hàng năm, Chùa có tổ chức đấu đèn – đây là nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Hoa được lưu giữ cho đến nay; từ nguồn quỹ đấu đèn, nhiều năm qua Ban quản trị Chùa Ông Bổn đã tích cực đóng góp vào các hoạt động phúc lợi xã hội ở địa phương…. thể hiện đậm nét truyền thống đoàn kết nhân nghĩa của người Hoa Thành phố Sóc trăng gắn bó lâu đời với dân tộc Kinh và Khmer anh em.
Tiếp tục hành hương vãn cảnh chùa của người Hoa ở Thành phố Sóc trăng, rất đông khách thập phương còn tìm đến chùa La Hán ở Phường 8 TPST với khung cảnh tao nhã, thanh tịnh, cùng nhiều vật thể kiến trúc đẹp mắt.
Tương truyền ngày xưa, đồng bào Hoa trong xóm này vì muốn có nơi chốn để cầu nguyện sự an lành, nên lập một lều tranh thờ phượng chư Phật. Đến năm 1956, cơn bão lớn đã thổi sập túp lều, chư thiện tín mới xây lại chùa Phật bằng gạch ngói. Năm 1990, chùa đại trùng tu khang trang như ngày nay.
Chùa La Hán được xây 2 tầng, tầng trên thờ Phật Thích Ca, Thập Bát La Hán, Thái Thượng Lão Quân và chư Bồ tát; tầng dưới bên trong thờ Thiên Hậu Nương Nương, Bạch Hầu Công, Ôn Thần và chư Tiên Cô, Tiên Hữu; bên ngoài thì thờ Phước Đức Lão Ông, tượng Phật Bà Quan Âm; quang cảnh xung quanh còn là một quần thể nhiều hạng mục với ao sen, núi Phổ Đà, đèn bát bữu, các tượng tạc Rồng bay-Phượng múa, có đôi Kỳ Lân, và còn có hồ Rùa với ngôi đình... tạo không gian trước sân chùa một thắng cảnh thanh thoát, lạ mắt để du khách thập phương có dịp tham quan chiêm ngưỡng, thư thái mỗi khi hành hương lễ Phật hoặc ngoạn cảnh chùa.
Hàng năm, Ban quản trị Chùa đều tổ chức cúng bái vào những dịp lễ, tết … riêng Tết Nguyên Tiêu, Chùa tổ chức rước đèn bửu tháp và bánh phước với ý nghĩa mang điều lành đến cho mọi nhà. Dịp Lễ Vu Lan, chùa tổ chức phát gạo, muối ăn cho gia đình nghèo trong thành phố; ngoài ra chùa còn trích tiền nhang đèn từ thiện mua gạo trắng hỗ trợ bếp ăn tình nghĩa của bệnh viện, ủng hộ xây nhà tình nghĩa, nhà tình thương, góp vào quỹ vì người nghèo, quỹ khuyến học, cứu trợ đồng bào bị thiên tai….cùng nhiều hoạt động phúc lợi xã hội khác. Ngoài ra, chùa La Hán còn tổ chức đội kinh sám và đội nhạc “lò cấu”… để phục vụ các nghi lễ trong các ngày hội và nhu cầu cúng tế tại gia trong cộng đồng bà con người Hoa. Chùa La Hán phường 8 ngoài ý nghĩa là nơi chốn tôn nghiêm thanh tịnh phục vụ nhu cầu tôn giáo, tín ngưỡng, còn là điểm tham quan thu hút du khách đến thưởng ngoạn, thư giãn, tao nhã khá lý tưởng giữa phố phường nhộn nhịp đông đúc.
Ở TPST còn có một ngôi chùa Phật giáo Bắc tông của bà con người Hoa, đó là chùa Phước Nghiêm, cách trung tâm Thành phố khoảng 2000 m về hướng bắc, nằm trên đường Tôn Đức Thắng, thuộc địa bàn Phường 5, TPST.
Chùa Phước Nghiêm hầu như tách biệt hẳn với không gian phố phường, bởi du khách phải đi theo con đường nhỏ dài khoảng 200m nối từ đường Tôn Đức Thắng mới vào đến Chùa Phước Nghiêm.
Ngôi chùa tọa lạc trên một gò đất trên dòng cát Chung đôn, trước đây gọi là làng Nhâm Lăng. Trong chùa thờ tam thái Phật gồm : Phật A Di Đà, Đại Bi Quan Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát; 2 bên là Đức: Già Lam Bồ Tát và Hộ Pháp Chư Tôn Bồ Tát. Vị trụ trì đầu tiên của chùa là Hòa thượng Thích Duy Viên, mọi người thường gọi là thầy Vương Tú Nghĩa. Hòa thượng vốn là người tinh thông ngữ văn Hoa-Anh, thích nghiên cứu phật lý, sớm giác ngộ phật pháp nên xuống tóc đi tu. Sau thời gian lưu lạc rồi đến Sóc trăng, thầy phát hiện cảnh sắc và mảnh đất nơi đây yên bình tĩnh mịch rất thích hợp cho việc tu hành, lại có sẵn một tịnh thất bỏ hoang đổ nát…thầy đã quyết định ở lại rồi kiên trì thuyết phục vận động bà con trong vùng hiến đất, đóng góp xây chùa. Năm 1963, chùa Phước Nghiêm được xây xong như ngày nay. Để đền đáp công ơn thầy Vương, Ban trị sự khóa 6 của chùa cùng thiện nam tín nữ đã chung sức xây một tòa bảo tháp ba tầng rước linh cốt “xá lợi tử” của thầy vào bảo tháp.
Chùa Phước Nghiêm được khách thập phương quan tâm tìm đến bởi ở đây còn có tượng Phật nằm rất to và uy nghi được tôn trí ở phía trước sân , trong một không gian thanh tịnh, cạnh bên là tượng Quan Thế Âm và ở đây còn có tượng Đức Di Lặc Tiên Quang Phật, hình ảnh khá ấn tượng đối với khách hành hương đến viếng chùa Phước Nghiêm thể hiện ý nghĩa Di thiện tối lạc, với niềm ước mong con người làm điều thiện sẽ luôn lạc quan vui vẻ…
Vãn cãnh Chùa dưới bóng mát của tàn cây giáng hương cao to được hình thành một cách độc đáo từ ba nhánh cây nhỏ chụm lại, ánh nắng xuyên qua từng kẻ lá chiếu rọi không gian thanh tịnh trong ngày thu gió nhẹ mơn man, với một tâm thái thư thả an nhàn, tâm hồn mỗi người dường như thanh sạch và lắng đọng hơn để bắt đầu những công việc mới tự tin lạc quan hiệu quả hơn… Với những nét văn hóa truyền thống của đồng bào Hoa đã góp thêm vào vốn quý rất tiêu biểu của TPST, đó là sự hòa quyện, giao thoa của 3 dân tộc anh em, làm nên đặc trưng văn hóa đặc sắc của mãnh đất và con người Sóc trăng : đoàn kết, yêu nước, cần cù, sáng tạo và hiếu khách.
Người viết: Thanh Hằng (Đài Truyền thanh TPST)-Ảnh: Đức Hảo
Giới thiệu thành phố
TRA CỨU HỒ SƠ HÀNH CHÍNH
