|
ĐỀN HẠ
* Giới thiệu chung: Đền Hạ, tên chữ c̣n khắc trên tháp điện là "Hiệp Thuận linh từ" (đền Hiệp Thuận), là một trong số hiếm hoi công tŕnh kiến trúc tạo dựng từ thời Lê. Đền Hạ, nơi có ban thờ Thanh Mẫu Phương Dung công chúa và Ngọc Lan công chúa. Tương truyền : Vào đời vua Hùng có 2 nàng công chúa Phương Dung và Ngọc Lan xa giá lên một chiếc thuyền gỗ, ngược ḍng Lô Giang thăm xét địa phương. Khi mặt trời đă nghiêng bóng về Tây, công chúa cho dừng thuyền bên bờ sông. Đêm đến nổi cơn mưa gió, 2 công chúa bỗng hóa thân về trời. Sau này bên hữu ngạn sông Lô, người dân đă lập miếu thờ công chúa Phương Dung, nay chính là Đền Hạ. Đền Hạ nằm bên bờ sông Lô. Hàng năm có hàng vạn người hành hương về Đền Hạ để được tỏ ḷng thành kính với thánh Mẫu đặc biệt là vào dịp lễ hội tháng 2 âm lịch. Đền Hạ hay c̣n gọi là Đền Mẫu Tam Cờ được phong tặng bảy đạo sắc cùng với những mỹ từ “Thượng đẳng thần”. Trải qua thời gian Đền Hạ đă được trùng tu tôn tạo ngày càng khang trang. Trong ngày Quốc lễ giỗ tổ Hùng Vương này, người ta vẫn nhớ đến Đền Hạ như một góc tâm linh nguồn cội. Đền không chỉ là nơi lưu giữ, bảo tồn những di vật nghệ thuật quí mà c̣n là trung tâm bảo lưu những sinh hoạt văn hoá cổ truyền tốt đẹp của dân tộc. Trong chùa c̣n lưu giữ một số di vật có giá trị, nổi bật là quả chuông đồng, khánh đồng cỡ lớn đúc vào thời Lê ở đền Hạ, cùng 20 đạo sắc phong của các triều Lê, Nguyễn ở cả đền Hạ và đền Thượng, một số bia đá khắc văn bia chứa nhiều tư liệu lịch sử giá trị. Các vua Lê ca ngợi các công chúa đời Hùng những ngày lễ rước Mẫu và vui hội có khi đông cả vạn người. Lễ rước từ đền Ỷ La đến đền Hạ, lại từ đền Thượng về đền Hạ. Năm 1945, dân đói khát kéo về đền Hạ, được đồng bào địa phương cứu tế. Sau Cách mạng tháng 8-1945, đền Hạ là một điểm quyên góp trong Tuần lễ vàng. Kháng chiến chống thực dân Pháp, đền là nơi cất giấu vũ khí của quân ta. Trong chiến dịch Việt Bắc - Thu đông 1947, đền Hạ là một nơi tập kết bộ đội ở Mặt trận sông Lô, được Đại tướng Vơ Nguyên Giáp đến úy lạo tinh thần. Với phong cảnh đẹp nên thơ này đền Hạ luôn thu hút khách thập phương đến với tấm ḷng thành nơi tín ngưỡng tôn giáo của địa phương xă Tuyên Quang. Lễ hội đền Hạ từ ngày 11 đến 16-2 âm lịch hàng năm. Cinet
|