Chùa Sùng Ân có diện tích gần 5000m2. Quy mô chùa gồm một chùa chính được xây dựng kiểu chữ Đinh, động thờ Mẫu, nhà thờ Tổ. Lịch sử kiến trúc Chùa có từ thời Lý, bố cục kiểu nội công, ngoại quốc. Mái lợp ngói mũ hài cổ kính. Chùa thờ Phật và thờ Huyền Quang đại sư thuộc phái Trúc Lâm thời Trần.
 |
| Một góc trong gian chùa chính bị gẫy xà ngang, ngói bị rơi |
Di vật Chùa còn một cây thiên đài bằng đá cao 1.7 m dựng năm Cảnh Trị 9 (1671), 6 sấu đá, 3 bia đá thế kỷ XVII, một hệ thống 30 tượng Phật gỗ sơn thếp vàng, nghệ thuật điêu luyện.
Nhà tiền đường có một quả chuông, đúc năm Gia Long 11 (1812) thân cao 90 cm, đường kính 62.5 cm, toàn thân phủ kín bài minh, rất đẹp. Đặc biệt là bệ đá hoa sen hình lục giác 2 tầng có chạm rồng mào lửa, thân nhiều nếp gấp khúc.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, chùa Sùng Ân là nơi sơ tán, nuôi dấu cán bộ Việt minh. Hàng năm vào ngày 15/3 Âm lịch nhân dân mở hội thu hút hàng ngàn du khách thập phương đến chiêm bái.
 |
| Nhân dân khắc phục bằng cách căng bạt |
Do bị ảnh hưởng chiến tranh và thời gian, cuối năm 2002 một gian chùa chính bị sập mái đúng vị trí thờ của Tam tổ Huyền Quang. Các mảng chạm khắc hoa văn ở gian giữa nhà đại bái bị bong tróc, rơi rụng, mái chùa ngoài bị võng, ngói vỡ, dột, cửa chùa ngoài mục xuống cấp. Đặc biệt tại nhà thờ Tổ bị sập một gian ảnh hưởng đến hệ thống tượng phật, hệ thống mái ngói, xà đã bị võng và nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào. Mỗi khi trời mưa, toàn bộ gian nhà bị dột và nước chảy ngấm xuống tường. Bên cạnh đó, một số bức tường hoành chùa, hậu cung bị nứt, mối mọt, mục ruỗng, gẫy và hệ thống máng nước đã bị long lở.
 |
| Hệ thống mái ngói nhà thờ Tổ bị võng, mỗi khi trời mưa nước chảy ngấm tường |
Do là di tích lịch sử Quốc gia, nên phần nội tự chùa nhân địa phương không được phép tu sửa. Để khắc phục hiện tượng trên, Ban quản lý hộ tự chùa và chính quyền địa phương đã căng bạt che chắn tạm thời để tránh mưa nắng. Đồng thời trong 3 năm qua, cán bộ nhân dân thôn đã quyên góp trên 1 tỷ đồng và hàng nghìn ngày công để xây dựng các hạng mục tường bao, nhà khách, giếng ngọc, tắc môn và sân.
Trước tình trạng ngôi chùa ngày càng xuống cấp nghiêm trọng, UBND xã Đông Xuyên đã làm tờ trình lên Phòng văn hóa huyện Ninh Giang, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Hải Dương. Nhưng đến nay vẫn chưa được tu sửa.
 |
| Hệ thống kèo, cột chính và xà bị mối mọt |
Thiết nghĩ nếu không có phương án, biện pháp trùng tu, tôn tạo kịp thời, một số hạng mục nội tự của chùa Sùng Ân sẽ bị hỏng bất cứ lúc nào và ảnh hưởng đến một số hiện vật cổ có giá bị đang lưu giữ tại đây. Đồng thời không an toàn cho nhân dân và du khách thập phương đến thăm quan, chiêm bái và tổ chức các hoạt động văn hóa tín ngưỡng của địa phương.
Đề nghị các cơ quan chức năng của huyện Ninh Giang và tỉnh Hải Dương sớm có biện pháp trùng tu, tôn tạo kịp thời để cứu lấy một di tích lịch sử Quốc gia đang xuống cấp. Đó cũng là mong muốn lớn nhất lúc này của nhân dân địa phương.
Đức Tùy
Đông Xuyên- Ninh Giang - Hải Dương
01683463501
