Làng nghề gốm sành Hương
Canh
Theo sách sử ghi chép thì
nghề gốm ở Hương Canh đã có
từ hơn 300 năm về trư¬ớc và
cụ tổ làng nghề là Trịnh
Xuân Biền là người đã được
lập đền thờ tại đây.
Làng gốm sành Hương Canh nằm
trong địa phận của thị trấn
Hương Canh, huyện Bình
Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, cách
Hà Nội 50 km về phía Bắc.
Toàn thị trấn có trên 600
hộ, trong đó có trên một nửa
số hộ tham gia sản xuất hoặc
kinh doanh đồ gốm.
Nghề gốm ở Hương Canh sở dĩ
nổi tiếng có lẽ một phần do
sự ưu ái của thiên nhiên đối
với vùng đất này. Theo các
nhà thổ nhưỡng học thì vùng
đất Hương Canh là nơi tiếp
giáp giữa trung du và đồng
bằng nên có cấu tạo địa tầng
gồm nhiều tầng đất sét mịn.
Đất sét của Hương Canh có
nhiều màu: vàng, xám, đỏ
nâu… rất thích hợp cho việc
sản xuất các sản phẩm gốm.
Để có được sản phẩm chất
lượng cao, những người thợ
gốm ở Hương Canh đặc biệt
tuân thủ các công đoạn kỹ
thuật. Nguyên liệu chính là
đất sét sau khi khai thác
được để ải trong vòng từ 5
đến 6 tháng sau đó được xử
lý tạp chất nhiều lần. Quá
trình tạo dáng sản phẩm được
thực hiện trước hết trên bàn
xoay, sản phẩm sau khi thành
hình được sửa mộc và trang
trí bằng các nét khắc, chạm,
vẽ nét chìm hoặc đắp nổi
trên bề mặt sản phẩm rồi
được đem vào lò nung. Các
loại lò nung hiện nay ở
Hương Canh là loại lò cóc
cải tiến gồm nhiều bầu hoặc
nhiều vách ngăn. Sản phẩm
được xếp vào lò nung theo
kiểu “cái mẹ đựng cái con”,
nghĩa là sản phẩm nhỏ được
xếp trong lòng sản phẩm lớn
để tận dụng diện tích trong
lò và không phải dùng bao
thơi. Với việc cải tiến lò
nung đạt độ lửa cao, Hương
Canh đã sản xuất được loại
gốm sành nâu, có kết cấu
xương đất chớm chảy, đanh và
bóng mặt, màu sành sẫm, gõ
vào sản phẩm như gõ vào
gang, tiếng nghe rất đanh.
Gốm Hương Canh không dùng
men mà vẫn tạo được lớp da
bóng bề mặt nhờ kỹ thuật xoa
nước đất và xử lý khi nung.
Các sản phẩm gốm của Hương
Canh rất đa dạng, từ gốm gia
dụng như các loại nồi, vò,
vại..., gốm mỹ nghệ như lọ
hoa, tượng... đến các loại
sản phẩm gốm dùng trong kiến
trúc, xây dựng... Gốm Hương
Canh là sự kết hợp giữa tính
cổ truyền dân gian với phong
cách hiện đại, sử dụng các
màu sắc, hoa văn cách điệu
với nhiều mẫu mã phong phú.
Trong khi các sản phẩm gốm
gia dụng, gốm kiến trúc và
gốm xây dựng của Hương Canh
chủ yếu phục vụ nhu cầu của
thị trường trong nước, thì
các sản phẩm gốm mỹ nghệ của
Hương Canh đã được nhiều thị
trường trên thế giới biết
đến. Đặc biệt, gốm Hương
Canh là một trong số rất ít
các làng nghề của Việt Nam
có sản phẩm được trưng bày
và bán tại trung tâm 10.000
làng nghề của Mỹ.
Đứng trước nhu cầu và đòi
hỏi về chất lượng ngày càng
cao của thị trường, những
người thợ gốm Hương Canh
luôn học hỏi để vừa duy trì
vừa phát triển nghề cổ
truyền của cha ông. Những
sản phẩm ngày một phong phú
và đa dạng của làng gốm sành
Hương Canh cùng sự tín nhiệm
của bạn hàng trong nước và
quốc tế đã khẳng định được
vị trí ngày càng cao của gốm
Hương Canh trên thị trường.
|