Ngài
sanh năm 1714, mất năm 1765.
Lăng của Đức Thế Tôn Hiếu Vỏ Hoàng Đế tên gọi Thường Thái,
táng ở làng La Khê, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên; lăng
của Đức Bà tên gọi Vĩnh Thái, táng ở làng Dương Xuân, huyện
Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên.
Đức Thế Tôn Hiếu Vỏ Hoàng Đế và Đức Bà đều thờ tại Thái
Miếu, Tả Tứ Án.
Hệ Chín có bảy Pḥng, nhân số nam được 350 người.
Nhà thờ Ngài Hoàng Lục Tử và Hoàng Thập Thất Tử đều toạ lạc
tại làng Dương Xuân, tổng Cư Chánh, huyện Hương Thuỷ; Ngài
Hoàng Tam Tử nhà thờ tại làng Long Hồ, tổng An Ninh, huyện
Hương Trà; Ngài Hoàng Tứ Tử nhà thờ tại làng Phổ Trung,
huyện Phú Vang; Ngài Hoàng Thất Tử nhà thờ tại làng Xuân
Lai, tổng An Nông, huyện Phú Lộc; Ngài Hoàng Thập Tử nhà thờ
tại làng Dương Phẩm, tổng An Cựu, huyện Hương Thuỷ; Ngài
Hoàng Thập Bát Tử nhà thờ tại làng Công Lương, tổng An Cựu,
huyện Hương Thuỷ, đều thuộc tỉnh Thừa Thiên.
Hai vị Hoàng Tử con Đức Thế Tôn Hiếu Vỏ Hoàng Đế là Đức Duệ
Tôn Hiếu Định Hoàng Đế và Đức Hưng Tổ Hiếu Khương Hoàng Đế;
đáng lẻ hai Ngài này đều có khai sáng mỗi Ngài một Hệ riêng,
nhưng v́ Đức Duệ Tôn lại chỉ sanh được một Bà Chúa, c̣n Đức
Hiếu Khương, ngoài Đức Thế Tổ Cao Hoàng Đế khai sáng Hệ Nhứt
Chánh, th́ không c̣n vị Hoàng Tử nào nữa.
Lăng Đức Duệ Tôn Hiếu Định Hoàng Đế (Trường Thiệu) ở tại
làng La Khê, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên, c̣n lăng Đức
Bà v́ lâu ngày thất lạc nên hiện không biết ở đâu.
Đức Duệ Tôn Hiếu Định Hoàng Đế và Bà đều thờ tại Thái Miếu,
Hữu Tứ Án.
Lăng Đức Hưng Tổ Hiếu Khương Hoàng Đế (Cơ Thánh) táng tại
làng Cư Chánh, huyện Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên, lăng của
Đức Bà Thoại Thánh ở làng Định Môn, huyện Hương Trà. Ngài và
Bà đều thờ ở Hưng Miếu tại Kinh Thành Nội.
(Trích
Hoàng Tộc Lược
Biên)
Chúa Nguyễn Phúc
Khoát, con trưởng Chúa Nguyễn Phúc Chú là người thông minh
cương nghị, có tài ngoại giao. Lúc bấy giờ ở Bắc Hà, các vua
Lê chỉ c̣n là hư vị, các Chúa Trịnh đă xưng vương cả, cho
nên sau khi kế nghiệp Chúa đến năm 1744 Ngài mới xưng vương
hiệu Vơ Vương và đổi lại chế độ, định ra triều nghi
(21).
Ngài đổi phủ ra làm điện, sửa sang phép tắc và định ra triều
phục, chia nước ra làm 12 dinh, dinh nào cũng đặt quan trấn
thủ, quan cai bạ, quan kư lục để coi viêc cai trị. Ngài cho
khắc ấn "Quốc Vương Chi Ấn", xem ḿnh là vua một nước. Ngài
có ư định lập ra một quốc gia riêng biệt ở xứ Đàng Trong,
không c̣n phụ thuộc với vua Lê Chúa Trịnh nữa.
(22)
Trong
gần 1/4 thế kỷ, Ngài đă khéo đối xử với Xiêm La, Cao Miên để
mở rộng bờ cơi đất nước đến tận mũi Cà Mau và vịnh Xiêm La
(1757). Xứ Đàng Trong đă h́nh thành một cơi giang sơn rộng
lớn ph́ nhiêu, có cuộc sống an cư lạc nghiệp.
Vơ Vương
Nguyễn Phúc Khoát sáng lập Hệ Chín Tiền Biên, gồm có 18 Công
Tử và 12 Công Nữ.
(Trích
Nguyễn Phước Tộc
giản yếu) |