Lược sử khu di tích đình, đền, bến tượng A Sào

 

DI TÍCH ĐÌNH MỄ THƯƠNG THẮNG TÍCH

Theo thần phả tại Đền Đệ Nhị Sinh Từ, năm 18 tuổi, Trần Quốc Tuấn được phong tước Thượng Vị Hầu và được giao trọng trách về A Sào thuộc Hương A Cảo để lập đồn binh và trấn giữ kho lương ngay trên đất Thái Ấp cũ của Phụng Càn Vương Trần Liễu là phụ thân của Ngài và đã được vua Trần cấp đất thực ấp cho Ngài để sau làm đất hương hỏa. Nơi đây có địa thế hiểm trở rất thuận lợi cho triển khai thế trận thủy binh và ngăn chặn việc xâm nhập bằng đường thủy để bảo vệ cho Long Hưng và kinh thành Thăng Long.

Ngày nay những dấu tích còn lưu lại dày đặc ở nơi đây và các vùng phụ cận như : Mễ Thương (kho gạo) Am Qua (kho gươm), Gò Đóng Yên, Hồ Tắm Tượng đặc biệt còn dấu tích Voi chiến của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương vượt sông Hóa đi đánh trận Bạch Đằng bị tử nạn tại Bến Lở (Bến Tượng sau này). Căn cứ A Sào đã có những đóng góp hết sức to lớn trong việc cung cấp lương thực và binh sỹ trong 3 cuộc kháng chiến thần thánh chống quân Mông - Nguyên của quân và dân Đại Việt.

Trải qua các thời kỳ lịch sử Mễ Thương vẫn được lưu giữ với cái tên "Mễ Thương thắng tích" (Thắng cảnh kỷ niệm kho gạo). Khi Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại Vương mất nhân dân A Sào đã tu sửa nâng cấp thành Đình. Năm 1951, Đền Đệ Nhị Sinh Từ bị giặc Pháp chiếm đóng lập bốt nhân dân A Sào đã chuyển Tượng, Linh ấn và các đồ tế khí về thờ tại Đình. Năm 2006, Ban khánh tiết cùng nhân dân A Sào đã quyên góp xây dựng 3 gian đại bái và hậu cung trên nền xưa móng cũ của Đền và chuyển tượng, các đồ thờ tự về thờ tại Đền và sửa chữa nâng cấp Đình (Mễ Thương thắng tích) để thờ Ngài cùng Vương Phụ, Vương Mẫu.

Di tích Đình - Đền - Bến Tượng A Sào, xã An Thái - huyện Quỳnh Phụ - tỉnh Thái Bình là nơi khởi nghiệp quân sự của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương và nơi được lập Sinh Từ trên đất hương hỏa, cùng Bến Tượng nơi Voi chiến bị tử nạn với lời thề bất hủ: "Nếu trận này không thắng giặc Thát, ta thề không trở lại Bến sông này nữa" đã được Bộ văn hóa thể thao và du lịch cấp bằng di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia ngày 14/4/2011 và được UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt quy hoạch tổng thể 31,7 ha. Khu Đệ Nhị Sinh từ đã hoàn thành uy nghi đẹp đẽ, khu Bến Tượng và Đình (Mễ Thương thắng tích) đang được lập dự án chuẩn bị đầu tư tôn tạo.

Hy vọng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, của tỉnh, địa phương cùng các nhà hảo tâm và quý khách thập phương Đình (Mễ thương thắng tích) là một di tích cổ sẽ sớm được triển khai, trùng tu tôn tạo góp phần bảo tồn lưu giữ các giá trị văn hóa lịch sử, văn hóa vật thể, tri ân công đức của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương và là nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ người Việt Nam cũng như đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh cho nhân dân địa phương cùng quý khách thập phương./.

DI TÍCH ĐỀN ĐỆ NHỊ SINH TỪ (ĐỀN A SÀO)

Với công lao vĩ đại của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương đối với đất nước, sau chiến thắng quân Mông - Nguyên lần thứ 3 năm 1288, Vua Trần Nhân Tông đã cho lập sinh Từ để thờ: Đệ Nhất tại Kiếp Bạc, Đệ Nhị tại A Sào là đất hương hỏa đồng thời là nơi khởi nghiệp quân sự của Hưng Đạo Đại Vương.

Năm 1300 sau khi Ngài mất, được Vua Trần cho tu sửa, nâng cấp Đền và cho lấy các ngày 10/2 âm lịch (ngày sinh) ngày 20/8 âm lịch (ngày mất) hàng năm là ngày quốc lễ và cử các trọng thần triều đình về làm chủ tế. Năm 1951 giặc Pháp chiếm Đền đóng bốt, nhân dân A Sào đã rước tượng Ngài cùng các đồ tế khí về thờ tại Đình Mễ Thương Thắng Tích (Đình làng A Sào). Năm 2006, Ban khánh tiết của Đền cùng nhân dân A Sào đã quyên góp xây dựng 3 gian Đại Bái và tòa hậu cung bằng chất liệu gạch ngói xi măng trên nền xưa móng cũ và rước Đức Thánh cùng các đồ thờ tự, Linh ấn, sắc phong về thờ tại Đền.

Ngày 14/4/2011, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã cấp bằng di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia cho khu di tích Đình, Đền, Bến tượng A Sào xã An Thái, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Ngày 07/10/2011, UBND tỉnh Thái Bình ban hành quyết định phê duyệt tổng thể quy hoạch khu di tích với tổng diện tích 31,7 ha và đến ngày 27/4/2012 quyết định cho xây dựng khu Đền gồm các hạng mục: Nhà Tiền tế, 2 nhà Giải vũ, tòa Đại bái và Hậu cung chồng diêm 2 mái, Lầu Chiêng, Lầu Trống, Hồ Phong Thủy, Nghi Môn và các công trình phụ trợ khác trên diện tích 6.745 m2. Công ty Cổ phần Xây dựng Nhân Bình là đơn vị trúng thầu xây dựng công trình. Riêng tòa Đại Bái, Hậu Cung, trang trí nội thất và nhiều đồ thờ cúng cùng Lư hương, Cây đèn, Đỉnh đồng ở sân Đại bái do các nhà hảo tâm công đức và lựa chọn những thợ có trình độ cao về xây dựng và trang trí.

Công trình được khởi công từ ngày 13/8/2012 (tức ngày 26/6 âm lịch) đã hoàn thành và bàn giao vào ngày 28/12/2013 (tức ngày 26/11 năm Quý Tỵ). Cùng với sự thành tâm công đức của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cúng tiến các đồ thờ tự, chiêng trống, bàn thờ, hệ thống cây xanh có giá trị, góp phần làm cho ngôi đền Đệ Nhị sinh từ thờ Đức Thánh Trần tối linh thêm uy nghi và hoàn thiện vào bậc nhất trong vùng. Cùng với Mễ Thương Thắng Tích, Bến Tượng trong cụm di tích, nơi đây đã trở thành nơi giáo dục truyền thống lịch sử, điểm du lịch văn hóa tâm linh đáp ứng với tâm nguyện của nhân dân địa phương, cùng quý khách thập phương./.

DI TÍCH BẾN TƯỢNG  

Bến Tượng xưa có tên là Bến Lở nằm bên bờ sông Hóa thuộc địa phận ASào của hương A Cảo, là Thái Ấp của Phụng Càn Vương Trần Liễu phụ thân của Hưng Đạo Đại Vương. Nơi đây cảnh đẹp trữ tình đã được xếp tứ cố cảnh thời Lý - Trần "Đào Động - Lộng Khê - Tô Đê - A Sào" và là nơi đặt đồn binh tích trữ quân lương của Hưng Đạo Đại Vương khi Vương 18 tuổi.

Năm 1288, một lần xuất quân vượt sông Hóa đi đánh trận Bạch Đằng, Voi chiến của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương bị sa lầy quân và dân đã dùng bè mảng cứu Voi, song không được, Voi ứa nước mắt nhìn chủ tướng kêu rống lên thảm thiết rồi từ từ chìm vào lòng đất. Tiếc thương Voi có nghĩa, Hưng Đạo Đại Vương đã tuốt gươm chỉ xuống dòng sông Hóa mà thề rằng:

"Nếu trận này không thắng giặc Thát, ta thề không trở lại Bến sông này nữa"

Cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên thắng lợi trở về Long Hưng báo công và dâng tù qua Bến Lở, Hưng Đạo Vương đã cho đắp mộ Voi và nhân dân đã lập miếu thờ từ đó Bến Lở có tên là Bến Tượng. Những năm sau đó, nhân dân A Sào đã tạc tượng Voi bằng đá thờ tại bến sông. Năm 1951, giặc Pháp chiếm Đền đóng bốt đã kéo Voi đá về tại sân Đền Đệ Nhị Sinh Từ làm bia tập bắn làm vòi Voi bị gẫy, thân hằn nhiều vết đạn. Năm 2011, đã được phục chế và đặt nguyên tại vị trí sân đền thờ của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương.

Tại bến Sông, Thiếu tướng Trịnh Duy Huỳnh - Phó tư lệnh Quân khu 3 đã cúng tiến Tượng Voi, cổng, tường và sân bằng đá tại di tích Bến Tượng. Ngày 14/4/2011, khu di tích lịch sử văn hóa Đình, Đền, Bến Tượng A Sào – An Thái đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc Gia. Ngày 07/10/2011, UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt quy hoạch tổng thể khu di tích với diện tích 31,7 ha. Trong đó, khu Bến tượng 16.500 m2 hạng mục xây dựng gồm: Tượng Đồng tư thế đứng chỉ tay xuống sông Hóa cao 9,7 m đặt trên bệ cao 07 m tại Quảng trường và được ghi tạc lời thề bất hủ "Nếu trận này không thắng giặc Thát, ta thề không trở lại Bến sông này nữa", cùng với các khu nhà trưng bày hiện vật, khu quản lý, khu dịch vụ, khu cây xanh cây cảnh phục vụ du khách đến thăm quan.

Công trình sẽ được khởi công sau khi hoàn thành xây dựng khu Đền Đệ Nhị Sinh Từ. Hy vọng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, của địa phương và với lòng hảo tâm của các nhà đầu tư cùng quý khách thập phương, công trình sẽ sớm được hoàn thành để tri ân công đức của vị anh hùng dân tộc, nơi bảo tồn lưu giữ và giáo dục truyền thống yêu nước và đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh của nhân dân địa phương cùng quý khách thập phương./

BAN QUẢN LÝ DI TÍCH

 

Cổng thông tin điện tử Tỉnh Thái Bình - Giấy phép số 24/GP-BC của Cục Báo Chí - Bộ VHTT ngày 23/3/2005
Cơ quan thường trực: Sở Thông tin & Truyền thông Thái Bình - Địa chỉ: Số 9 Đường Trần Hưng Đạo, Thành phố Thái Bình
ĐT: (036)3743.787 FAX: (036)3743.787 - Email: banbientapcong@thaibinh.gov.vn