Bản dập trán bia VÄ©nh Lăng

 

Văn bia Vĩnh lăng

 (theo Nguyá»…n Trãi toàn tập. Nxb. KHXH 1969, tr. 83 - 84)

Thuận Thiên năm thứ 6, tức Quý sá»­u, tháng 8 nhuận, ngày 22 Thái Tổ Cao Hoàng đế chầu trời. Cùng năm ấy, tháng 10, ngày 23 táng ở VÄ©nh Lăng tại Lam SÆ¡n.

Vua họ Lê, huý là Lợi, tằng tổ của vua huý là Hối, người phủ Thanh Hoá, má»™t ngày kia Ä‘i qua Lam SÆ¡n thấy có Ä‘àn chim bay lượn quanh ở dÆ°á»›i núi Lam nhÆ° vẻ Ä‘ông người tụ họp, cho rằng chá»— này là đất tốt liền dời nhà đến đấy, được ba năm thành sản nghiệp, con cháu ngày má»™t Ä‘ông, tôi tá»› ngày má»™t nhiều, việc dá»±ng nÆ°á»›c, mở đất gây nền từ đấy. Từ bấy giờ làm chủ má»™t miền.

Tổ của vua huý là Đinh, nối dõi nghiệp nhà, theo trí người trÆ°á»›c, bá»™ hạ có đến hàng nghìn người. Tổ mẫu của vua họ Nguyá»…n rất có đức hạnh sinh được hai con trai, trưởng là Tùng, con thứ là Khoáng, tức thân phụ của vua. Người vui vẻ, dá»… dãi hiền lành, thích làm việc thiện, mến Ä‘ãi khách đối vá»›i người láng giềng coi nhÆ° người má»™t nhà cho nên người ta chẳng ai là không cảm Æ¡n mà phục nghÄ©a.

Diềm bia Vĩnh Lăng

Thân mẫu của vua họ Trịnh huý là ThÆ°Æ¡ng chăm sóc đạo Ä‘àn bà, cá»­a nhà hoà vui, gia đạo thêm thịnh sinh được ba con trai, trưởng là Học, thứ là Trừ, út là vua.

Người con trai trưởng được cha truyền nghiệp không may chết non. Vua vâng thừa nghiệp của cha ông má»™t lòng kính cẩn, tuy thời gặp loạn lá»›n mà trí càng thêm bền, giấu mình ở Lam SÆ¡n làm nghề cày cấy vì giận giặc tàn bạo càng chuyên tâm vào sách lược thao, dốc hết của nhà khoản Ä‘ãi tân khách.

Năm Mậu Tuất dấy nghÄ©a hÆ°ng binh, Ä‘óng trên sông Lạc Thuá»·, trÆ°á»›c sau hÆ¡n 20 trận đều đặt mai phục, dùng kỳ binh tránh mÅ©i nhọn, thừa chá»— hở, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh.

Năm Bính Ngọ Ä‘ánh ở Ninh Động đại thắng, liền tiến vây Đông Đô.

Năm Đinh Mùi giặc gá»­i viện binh An Viá»…n hầu Liá»…u Thăng Ä‘em 10 vạn quân do Quảng Tây tiến. Kiềm quốc công Má»™c Thạnh Ä‘em 5 vạn quân do Vân Nam tiến, má»™t trận Chi Lăng Liá»…u Thăng ná»™p đầu, chém quân giặc hÆ¡n mấy vạn tên. Bắt sống bọn Hoàng Thúc, Thôi Tụ hÆ¡n 300 người và hÆ¡n vạn binh sÄ©, sắc mệnh và binh phù bắt được của Liá»…u Thăng gá»­i Ä‘ám quân Vân Nam Má»™c Thạnh trông thấy nhân Ä‘êm chạy trốn giặc bị chém đầu và bị bắt sống không biết bao nhiêu mà kể.

Rồng ổ trán bia VÄ©nh Lăng

Bấy giờ trấn thủ thành Đông Quan là bọn Thành SÆ¡n hầu VÆ°Æ¡ng Thông Ä‘ã cùng quân ta giảng hoà mà chÆ°a xong, đến Ä‘ây xin thề trên sông Nhị những thành trì trấn thủ các xứ đều mở cá»­a ra hàng. Những giặc bị bắt và những quân đầu hàng có đến 10 vạn người đều tha cho về cả, đường thuá»· thì cấp cho 500 thuyền, đường bá»™ thì cấp cho lÆ°Æ¡ng ăn và ngá»±a. Răn cấm quân sÄ© (của ta) không được xâm phạm mảy may (đến quân giặc). Hai nÆ°á»›c từ Ä‘ây giao hảo, Bắc Nam vô sá»±. Mường Lá»… và Ai Lao dẫn vào bản đồ, Chiêm Thành và Chân Lạp vượt biển đến cống.

Vua thức khuya dậy sá»›m 6 năm mà nÆ°á»›c thịnh trị, đến nay băng.

Thuận Thiên năm thứ 6, Quí Sá»­u, tháng 10, ngày tốt.

Vinh Lá»™c Đại phu Nhập ná»™i hành khiển tri tam quán sá»±, thần Nguyá»…n Trãi vâng soạn.

Nguyá»…n Văn Đoàn