Tại Cao Thượng:

Ngày 21.2 cán bộ nhân dân xã long trọng tổ chức khai mạc Hội đình và đón nhận Bằng công nhận Di tích LS – VH cấp Quốc gia đặc biệt. Đến dự và chia vui có đồng chí Nguyễn Sỹ Cầm – Phó GĐ Sở VH TT và DL, Nguyễn Thế Toản – Phó chủ tịch HĐND huyện.   

Đình Cao Thượng gồm toà đại đình 5 gian 2 dĩ, hậu cung 3 gian thờ đức thánh Cao Sơn - Quý Minh. Đây là một công trình kiến trúc tiêu biểu, mang đặc trưng phong cách nghệ thuật của thời Lê thế kỷ XVII. 

Trong Khởi nghĩa Yên Thế, Cao Thượng có một vị trí vô cùng quan trọng bảo vệ căn cứ của nghĩa quân và đình Cao Thượng là điểm đi về của Hoàng Hoa Thám và nghĩa quân. Tại đây Hoàng Hoa Thám cho lập căn cứ ở trên núi Yên Ngựa. Trong năm 1890, thực dân Pháp dò biết ở núi Yên Ngựa có quân của cụ Đề, nên đã tổ chức lực lượng tấn công. Trận đánh giữa thực dân Pháp với nghĩa quân diễn ra rất ác liệt. Quân Pháp nã đại bác liên tục vào núi, rồi tiến quân vào.

Tất cả các cuộc tấn công ấy đều bị đánh bật ra. Quân Pháp phải tăng cường quân chi viện từ Bố Hạ sang hỗ trợ. Đề Thám biết tin, chỉ để một lực lượng nhỏ ở núi Yên Ngựa cầm cự, đem lực lượng lớn đi đánh quân tiếp viện. Đội quân tiếp viện của Pháp bị đè bẹp và tổn thất nặng ở Luộc Hạ. Sau chiến thắng, Đề Thám cho số quân ở núi Yên Ngựa rút lui an toàn.

Quân Pháp khi vào được Cao Thượng chỉ còn trận địa không. Điên cuồng, chúng đốt phá đình, chùa và núi Yên Ngựa. Vì thế, ngôi chùa trăm gian của làng đã bị tiêu huỷ. Ngôi đình Cao Thượng được nhân dân kịp thời đổ ra cứu, nên không bị cháy. Song đình còn nhiều vết đạn găm trên cột cái, xà, kẻ. Sau này, khi cuộc hoà hoãn lần thứ hai giữa Đề Thám và quân Pháp diễn ra, Đề Thám đã giúp dân Cao Thượng tu sửa đình và dựng lại ngôi chùa. Những khi có hội lệ lớn tại đình chùa, Đề Thám cùng nghĩa quân đều về tham dự góp vui.

Với những giá trị LS – VH năm 2000, đình Cao Thượng  được Bộ VHTT công nhận Di tích LSVH. Ngày 10/5/2012 Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận Di tích đình Cao Thượng là Di tích Quốc gia đặc biệt. Tại buổi lễ đồng chí Nguyễn Sỹ Cầm, Nguyễn Thế Toản đã trao bằng công nhận Di tích LSVH cấp quốc gia đặc biệt và tặng hoa chúc mừng cán bộ nhân dân  xã Cao Thượng.

Hội đình Cao Thượng diễn ra hết ngày 13 tháng giêng.

Tại xã Nhã Nam: 

Ngày 21.2 cán bộ nhân dân xã Nhã Nam tổ chức khai mạc Hội đình làng Chuông và đón nhận Bằng công nhận Di tích LS – VH cấp Quốc gia đặc biệt. Đồng chí Dương Đức Thảo – Phó chủ tịch UBND huyện về dự.   

Chuông là làng cổ, thuộc Nhã Nam. Đình làng Chuông xây dựng thời Lê trung hưng, gồm 3 gian, hai chái, hai dĩ. Kết cấu thượng con chồng trụ giá chiêng, hạ con chồng cốn kê, 6 hàng chân cột, hậu cung có khám thờ đặt long ngai bài vị. Đình làng Chuông thờ Cao Sơn – Quí Minh, Trấn giang đô thống  và tại đây còn thờ Nàng Giã đại thần. Trong khởi nghĩa Yên Thế, đình làng Chuông là nơi Hoàng Hoa Thám đã tổ chức nhiều cuộc họp quan trọng, bàn việc tổ chức những trận đánh lớn chống thực dân Pháp xâm lược và tay sai.

Làng Chuông còn là nơi sinh ra Dương Văn Truật còn gọi là Đề Hậu - một trong những vị tướng tài giỏi, giữ vai trò chủ chốt trong phong trào khởi nghĩa Yên Thế. Ông có tài bắn cung bách phát bách trúng khiến giặc Pháp và bè lũ tay sai phải kinh hoàng, khiếp sợ. Khi Lương Văn Nắm (Đề Nắm) - người làng Hả giương cao ngọn cờ khởi nghĩa chống thực dân Pháp, Dương Văn Truật gia nhập nghĩa quân, trở thành một trong những vị tướng giỏi giúp Đề Nắm và sau này là Đề Thám tổ chức nhiều trận đánh, gây cho thực dân Pháp nhiều tổn thất lớn.

Là một trong những nơi lưu giữ nhiều dấu ấn của khởi nghĩa Nông dân Yên Thế, Đình làng Chuông là 1 trong 12 điểm di tích của Tân Yên được Thủ tướng chính phủ ký QĐ công nhận Di tích QG đặc biệt. Tại buổi lễ trang trọng đồng chí Dương Đức Thảo đã trân trọng trao Bằng công nhận Di tích QG đặc biệt.

Trong ngày lễ hội, tại đây tổ chức nhiều trò chơi dân gian và văn hóa văn nghệ, TDTT.

                                                                                                  CG và CTV Văn Hào Thanh Tâm