NÚI BÌNH SAN
NÚI BÌNH SAN
1. Tên di tích: Núi Bình San
2. Loại công trình:
3. Loại di tích: Lịch sử
4. Quyết định: Được công nhận di tích theo quyết định số 100-VH/QĐ ngày 21 tháng 01 năm 1989.
5. Địa chỉ di tích: Khu phố 3, đường Mạc Cửu, P.Bình San, TX. Hà Tiên, KG
6. Tóm lược thông tin về di tích
Nhân dân Hà Tiên xưa nay tôn thờ những vị anh hùng có công vì nước. Núi Bình San là khu tập trung lăng mộ của Khai Trấn Quốc Công Mạc Cử và các tướng sĩ đã theo giúp họ Mạc xây dựng và bảo vệ Hà Tiên. Đền thờ họ Mạc, còn gọi là Mạc Công Miếu nơi ghi lại công lao của dòng họ Mạc đối với đất Hà Tiên.
a. Đền thờ họ Mạc:
Theo Đại Nam Nhất Thống Chí và Gia Định Thành Thông Chí, năm 1818, Mạc Công Du lập Tam vị Mạc Công Từ bằng lá ở phía bên trái chùa Tam Bảo. Năm 1846, vua Thiệu trị cho dời đền về chân Núi Bình San, gọi là Trung Nghĩa Từ. Đến năm 1897, đền bị suy đồi, nhóm ông Nguyễn Thần Hiến đứng ra kêu gọi nhân dân chung lòng trùng tu cổ miếu, hoàn thành năm Tân Sửu (1901) gọi là Mạc Công Miếu, kiến trúc này tồn tại đến ngày nay. Trong đền thờ năm vị họ Mạc trọn đời sống chết vì Hà Tiên, nhưng được sắc phong của các vua nhà Nguyễn là :
- Mạc Cửu được vua Minh Mệnh phong tước “ Tổng Binh Tướng Quân, Hà Tiên Trấn Thượng Trụ Quốc Đại Tướng Quân Vũ Nghị Công, Thọ Công Thuận Nghĩa Trung Đẳng Thần”. Vua Thiệu Trị thêm 04 mỹ tự “An Viễn Thác Cảnh”. Vua Tự Đức thêm 02 chữ “ Quang Ý”. Vua Bảo Đại phong Hàm Quang Dực Bảo Trung Hưng Thượng Đẳng Thần.
- Mạc Thiên Tích được vua Minh Mệnh phong tước “Tổng Binh Đại Đô Đốc Quốc Lão Sùng Quận Công Đạt Nghĩa Chi Thần”. vua Thiệu Trị thêm 04 mỹ tự “Địch Trung Chiêu Thuận”. Vua Tự Đức thêm 02 chữ “Đoan Túc”
- Mạc Tử Sanh được vua Minh Mệnh phong tước “Tham Tướng Cai Cơ, Đặc Tiến Phụ Quốc Tướng Quân, Cẩm Y Vệ Sự Đô Đốc Chưởng cơ Lý Chánh Hầu Trung Nghĩa Chi Thần”. Vua Tự Đức thêm 02 chữ “ Đoan Túc”.
Ba người là nhân thần được nhân dân thờ phụng.
Hàng năm, Nhân dân Hà Tiên cử hành khánh tiết vào các ngày :
- Giỗ Mạc Cửu ngày 27 tháng 5 ÂL
- Giỗ Mạc Thiên Tích ngày 05 tháng 10 ÂL
- Giỗ Đồng cuộc chư vị tướng sĩ tuẩn nạn ở Xiêm ngày 24 tháng 10 ÂL
- Đại khánh cầu an bản xứ ngày 12 tháng 12 ÂL.
- Lễ Thanh Minh vào đúng ngày chánh tiết tháng 3.
b. Đình thần Hà Tiên:
Được trùng tu vào năm 1888, do ông Nguyễn Thần Hiến, Lâm Hữu Đức,… cùng nhân dân đóng góp công sức. Thời xưa, Đình này nguyên là Miếu Hội Đồng. Đời Tự Đức thứ 05 đổi thành Đình Thần Thành Hoàng Bổn Cảnh xã Mỹ Đức, thờ Quảng Hậu Chánh Trực Thiện Đôn Ngưng chi Thần. Đến năm 1945, vua Bảo Đại căn cứ vào sắc của các đời vua trước phong Mạc Cửu làm Trung Đẳng Thần, mới ban Sắc Mạc Thị Thần Chi Tư Thành Hoàng Tôn Thần, phong tước Hàm Quang Dực Bảo Trung Hưng Thượng Đẳng Thần,… nơi đây thờ Thượng Đẳng Thần họ Mạc. Hàng năm lễ cúng Kỳ Yên vào ngày 15-16 tháng 02 Â.L .
c. Tượng đài danh nhân Mạc Cửu:
Nhân kỷ niệm 300 năm thành lập trấn Hà Tiên – tức ngày Mồng 08 tháng 8 năm Mậu Tý (1708-2008), để tỏ lòng tri ân bậc danh nhân dày công mở cõi, uống nước nhớ nguồn, nhân dân Hà Tiên do ông Nguyễn Văn Tân khuyến khích hỗ trợ, một số nhà hảo tâm đồng lòng tiếp sức, kẻ ít người nhiều, hoàn thành công trình xây dựng tượng đài Danh Nhân Mạc Cửu. Tượng bằng đá trên 10 mét, đặt trên bệ cao, nặng hơn 160 tấn, chở từ Thanh Hóa về. Lễ khánh thành vô cùng hoành tráng theo nghi thức cổ truyền có đủ các giới tham gia, cử hành đúng 8 giờ sáng ngày mồng 8 tháng 8 năm 2008. Từ đó Danh Nhân Mạc Cửu uy nghi hùng vĩ đứng giữ đất trời Hà Tiên, trở thành biểu tượng của niềm tự hào, ý chí quyết tâm bảo vệ quê hương đất nước của nhân dân Việt Nam.
7. Một số hoạt động nhà trường đã làm trong nội dung chăm sóc di tích lịch sử
- Ban thiếu nhi phối kết hợp với BGH Nhà trường phân công đến từng chi đội lớp chăm sóc khu di tích lịch sử văn hóa Núi Bình San theo từng tháng (tháng/2 chi đội).
- BTN phân công cho đ/c TPT Đội phối hợp với GVCN các lớp tổ chức cho các em đội viên trồng hoa và dọn vệ sinh trên Lăng Mạc Cửu theo phân công của Ban quản lý Lăng và luôn đảm bảo không gây mất trật tự trong Lăng cũng như làm hư hại các đồ vật trong Lăng.
Ngoài công việc trực tiếp chăm sóc khu di tích lịch sử Núi Bình San, BTN cùng toàn thể các em đội viên trường THCS Đông Hồ 2 tham gia nhiều hoạt động khác như: thi tìm hiểu thân thế và sự nghiệp của dòng họ Mạc cấp thị xã với kết quả đạt 3 giải nhất, 2 giải nhì và 1 giải nhất toàn đoàn; tham dự Giỗ Khai Trấn Quốc Công Mạc Cửu với 30 em học sinh mặc trang phục dân tộc kinh-Khơme-Hoa và cùng 10 giáo viên trong BTN tham dự; và nhiều hoạt động múa hát phục vụ cho các ngày lễ, giỗ của dòng họ Mạc như: Tao Đàn Chiêu Anh Các, giỗ Mạc Thiên Tích.
8. Đề xuất kiến nghị: Không
9. Một số thông tin về nhà trường:
• Họ và tên hiệu trưởng: Phạm Văn Phu
Chuyên ngành đào tạo: CĐSP Toán – Lý năm tốt nghiệp: 1980
Điện thoại cố định: 077-3852999 ĐT di động: 0903129229
Địa chỉ mail: c2dongho2ht.kiengiang@moet.edu.vn
• Họ và tên Tổng phụ trách Đội: Trần Quốc Trung
Chuyên ngành đào tạo: ĐHSP Ngoại Ngữ năm tốt nghiệp:2005
Điện thoại cố định: 077-3852997 ĐT di động: 077-3700775
Địa chỉ mail: chinatran_298@yahoo.com.vn
• Địa chỉ Trường: Trường THCS Đông Hồ 2 , 03 Mạc Tử Hoàng – KP 3 Phường Đông Hồ, TX. Hà Tiên – Kiên Giang
Điện thoại cố định: 077-3852081
2. Loại công trình:
3. Loại di tích: Lịch sử
4. Quyết định: Được công nhận di tích theo quyết định số 100-VH/QĐ ngày 21 tháng 01 năm 1989.
5. Địa chỉ di tích: Khu phố 3, đường Mạc Cửu, P.Bình San, TX. Hà Tiên, KG
6. Tóm lược thông tin về di tích
Nhân dân Hà Tiên xưa nay tôn thờ những vị anh hùng có công vì nước. Núi Bình San là khu tập trung lăng mộ của Khai Trấn Quốc Công Mạc Cử và các tướng sĩ đã theo giúp họ Mạc xây dựng và bảo vệ Hà Tiên. Đền thờ họ Mạc, còn gọi là Mạc Công Miếu nơi ghi lại công lao của dòng họ Mạc đối với đất Hà Tiên.
a. Đền thờ họ Mạc:
Theo Đại Nam Nhất Thống Chí và Gia Định Thành Thông Chí, năm 1818, Mạc Công Du lập Tam vị Mạc Công Từ bằng lá ở phía bên trái chùa Tam Bảo. Năm 1846, vua Thiệu trị cho dời đền về chân Núi Bình San, gọi là Trung Nghĩa Từ. Đến năm 1897, đền bị suy đồi, nhóm ông Nguyễn Thần Hiến đứng ra kêu gọi nhân dân chung lòng trùng tu cổ miếu, hoàn thành năm Tân Sửu (1901) gọi là Mạc Công Miếu, kiến trúc này tồn tại đến ngày nay. Trong đền thờ năm vị họ Mạc trọn đời sống chết vì Hà Tiên, nhưng được sắc phong của các vua nhà Nguyễn là :
- Mạc Cửu được vua Minh Mệnh phong tước “ Tổng Binh Tướng Quân, Hà Tiên Trấn Thượng Trụ Quốc Đại Tướng Quân Vũ Nghị Công, Thọ Công Thuận Nghĩa Trung Đẳng Thần”. Vua Thiệu Trị thêm 04 mỹ tự “An Viễn Thác Cảnh”. Vua Tự Đức thêm 02 chữ “ Quang Ý”. Vua Bảo Đại phong Hàm Quang Dực Bảo Trung Hưng Thượng Đẳng Thần.
- Mạc Thiên Tích được vua Minh Mệnh phong tước “Tổng Binh Đại Đô Đốc Quốc Lão Sùng Quận Công Đạt Nghĩa Chi Thần”. vua Thiệu Trị thêm 04 mỹ tự “Địch Trung Chiêu Thuận”. Vua Tự Đức thêm 02 chữ “Đoan Túc”
- Mạc Tử Sanh được vua Minh Mệnh phong tước “Tham Tướng Cai Cơ, Đặc Tiến Phụ Quốc Tướng Quân, Cẩm Y Vệ Sự Đô Đốc Chưởng cơ Lý Chánh Hầu Trung Nghĩa Chi Thần”. Vua Tự Đức thêm 02 chữ “ Đoan Túc”.
Ba người là nhân thần được nhân dân thờ phụng.
Hàng năm, Nhân dân Hà Tiên cử hành khánh tiết vào các ngày :
- Giỗ Mạc Cửu ngày 27 tháng 5 ÂL
- Giỗ Mạc Thiên Tích ngày 05 tháng 10 ÂL
- Giỗ Đồng cuộc chư vị tướng sĩ tuẩn nạn ở Xiêm ngày 24 tháng 10 ÂL
- Đại khánh cầu an bản xứ ngày 12 tháng 12 ÂL.
- Lễ Thanh Minh vào đúng ngày chánh tiết tháng 3.
b. Đình thần Hà Tiên:
Được trùng tu vào năm 1888, do ông Nguyễn Thần Hiến, Lâm Hữu Đức,… cùng nhân dân đóng góp công sức. Thời xưa, Đình này nguyên là Miếu Hội Đồng. Đời Tự Đức thứ 05 đổi thành Đình Thần Thành Hoàng Bổn Cảnh xã Mỹ Đức, thờ Quảng Hậu Chánh Trực Thiện Đôn Ngưng chi Thần. Đến năm 1945, vua Bảo Đại căn cứ vào sắc của các đời vua trước phong Mạc Cửu làm Trung Đẳng Thần, mới ban Sắc Mạc Thị Thần Chi Tư Thành Hoàng Tôn Thần, phong tước Hàm Quang Dực Bảo Trung Hưng Thượng Đẳng Thần,… nơi đây thờ Thượng Đẳng Thần họ Mạc. Hàng năm lễ cúng Kỳ Yên vào ngày 15-16 tháng 02 Â.L .
c. Tượng đài danh nhân Mạc Cửu:
Nhân kỷ niệm 300 năm thành lập trấn Hà Tiên – tức ngày Mồng 08 tháng 8 năm Mậu Tý (1708-2008), để tỏ lòng tri ân bậc danh nhân dày công mở cõi, uống nước nhớ nguồn, nhân dân Hà Tiên do ông Nguyễn Văn Tân khuyến khích hỗ trợ, một số nhà hảo tâm đồng lòng tiếp sức, kẻ ít người nhiều, hoàn thành công trình xây dựng tượng đài Danh Nhân Mạc Cửu. Tượng bằng đá trên 10 mét, đặt trên bệ cao, nặng hơn 160 tấn, chở từ Thanh Hóa về. Lễ khánh thành vô cùng hoành tráng theo nghi thức cổ truyền có đủ các giới tham gia, cử hành đúng 8 giờ sáng ngày mồng 8 tháng 8 năm 2008. Từ đó Danh Nhân Mạc Cửu uy nghi hùng vĩ đứng giữ đất trời Hà Tiên, trở thành biểu tượng của niềm tự hào, ý chí quyết tâm bảo vệ quê hương đất nước của nhân dân Việt Nam.
7. Một số hoạt động nhà trường đã làm trong nội dung chăm sóc di tích lịch sử
- Ban thiếu nhi phối kết hợp với BGH Nhà trường phân công đến từng chi đội lớp chăm sóc khu di tích lịch sử văn hóa Núi Bình San theo từng tháng (tháng/2 chi đội).
- BTN phân công cho đ/c TPT Đội phối hợp với GVCN các lớp tổ chức cho các em đội viên trồng hoa và dọn vệ sinh trên Lăng Mạc Cửu theo phân công của Ban quản lý Lăng và luôn đảm bảo không gây mất trật tự trong Lăng cũng như làm hư hại các đồ vật trong Lăng.
Ngoài công việc trực tiếp chăm sóc khu di tích lịch sử Núi Bình San, BTN cùng toàn thể các em đội viên trường THCS Đông Hồ 2 tham gia nhiều hoạt động khác như: thi tìm hiểu thân thế và sự nghiệp của dòng họ Mạc cấp thị xã với kết quả đạt 3 giải nhất, 2 giải nhì và 1 giải nhất toàn đoàn; tham dự Giỗ Khai Trấn Quốc Công Mạc Cửu với 30 em học sinh mặc trang phục dân tộc kinh-Khơme-Hoa và cùng 10 giáo viên trong BTN tham dự; và nhiều hoạt động múa hát phục vụ cho các ngày lễ, giỗ của dòng họ Mạc như: Tao Đàn Chiêu Anh Các, giỗ Mạc Thiên Tích.
8. Đề xuất kiến nghị: Không
9. Một số thông tin về nhà trường:
• Họ và tên hiệu trưởng: Phạm Văn Phu
Chuyên ngành đào tạo: CĐSP Toán – Lý năm tốt nghiệp: 1980
Điện thoại cố định: 077-3852999 ĐT di động: 0903129229
Địa chỉ mail: c2dongho2ht.kiengiang@moet.edu.vn
• Họ và tên Tổng phụ trách Đội: Trần Quốc Trung
Chuyên ngành đào tạo: ĐHSP Ngoại Ngữ năm tốt nghiệp:2005
Điện thoại cố định: 077-3852997 ĐT di động: 077-3700775
Địa chỉ mail: chinatran_298@yahoo.com.vn
• Địa chỉ Trường: Trường THCS Đông Hồ 2 , 03 Mạc Tử Hoàng – KP 3 Phường Đông Hồ, TX. Hà Tiên – Kiên Giang
Điện thoại cố định: 077-3852081
