U hoài và tráng lệ

Sừng sững trên đỉnh một ngọn đồi ở Bắc Hà (Lào Cai), dinh Hoàng A Tưởng lập tức thu hút sự quan tâm của những người lạ bất chợt đi qua đây. Trải qua hơn 80 năm, dù đã gần như trở thành một phế tích nhưng tòa nhà vẫn giữ nguyên vẻ đường bệ và duyên dáng.

Vẻ đẹp hoang phế, u sầu của công trình sẽ khiến nhiều du khách cảm thấy bất ngờ vì tại nơi hẻo lánh này lại xuất hiện một kiến trúc phương Tây, mà chính xác nhất ta phải gọi nó là một lâu đài nhỏ.
Chiếm lĩnh riêng một ngọn đồi, tòa dinh thự nhìn thẳng xuống thung lũng Bắc Hà. Những cửa sổ vòm cao và hẹp. Những lỗ châu mai, cửa hầm tăm tối, bí hiểm nhấn mạnh thêm phần đế lực lưỡng của tòa nhà. Tường gạch cao vút nhưng tróc lở, xen kẽ những đám rêu và dương xỉ ẩm ướt. Bước lên theo những bậc thang lượn cong, hé cửa nhìn vào, bạn sẽ thấy một khoảng sân rộng, bao quanh là dãy hành lang hẹp với hàng cột tròn thanh thoát. Đối diện cửa ra vào ở phía bên kia sân là khối nhà chính hai tầng. Hàng gạch đỏ viền trên các khuôn cửa vẫn còn tươi tắn. Nhưng những nhánh liễu đắp nổi, tượng trưng cho hạnh phúc và sự thịnh vượng đã mờ nhạt. Các cửa phòng đóng kín. Tất cả đều quạnh vắng. Một vài cái quần áo phơi phất phơ và dăm đường kẻ sơn trắng đánh dấu một sân cầu lông cho ta biết nơi đây vẫn có người.

Bạn sẽ mất một thoáng ngẩn ngơ ở trước sân vì không tìm ra cầu thang để đi lên tầng trên, và cuối cùng phải men theo dãy hành lang hẹp chan hòa ánh nắng chiều để vòng ra phía sau. Cầu thang của tầng trên đổ xuống sân sau. Cửa chính của dinh thự quay về hướng nam - phải chăng điều này chứng tỏ quan niệm về Phong thủy của người Trung Hoa đã ảnh hưởng đến việc chọn vị trí và ý đồ thiết kế tòa dinh thự này?
Những vệt nắng chiều còn sót lại trên dãy hành lang vắng vẻ. Ánh sáng thoắt ẩn, thoắt hiện thật mê hoặc, vì mỗi bước dừng lại và ngước nhìn, ta lại thấy một khuôn hình kiến trúc đẹp, liên tục biến đổi bởi các khung vòm, cột tròn của dãy hành lang kết hợp với ánh sáng tạo thành. Bước ra lan can rộng lớn của tầng trên, nhìn về những dãy núi xa xăm, rồi quay lại nhìn tòa ngang dãy dọc của lâu đài cùng con số 1921 vẫn còn rất sắc nét trên nóc của tòa nhà chính, bạn có hình dung tòa nhà này đã lộng lẫy đến nhường nào khi nó hoàn tất cách đây hơn 80 năm?

Chiều xuống thấp hơn, ánh mặt trời dường như đặc lại. Cái nắng linh lung đó như vẫn còn thèm muốn, liếm lên lần cuối trên gờ của những cây cột tròn, những khe cửa sổ của tòa dinh thự này. Ngoái nhìn lại một lần nữa, tòa dinh thự lặng lẽ in bóng trên nền trời tím sẫm, u hoài và tráng lệ… Vẻ đẹp hoang tàn của lâu đài nhỏ khiến bạn chạnh lòng, có gì đó tiếc nuối.

"Được biết, Bộ Văn hóa - Thông tin đã đầu tư 7 tỷ đồng để trùng tu nguyên gốc công trình này, theo chương trình mục tiêu quốc gia. Dự kiến việc trùng tu dinh Hoàng A Tưởng sẽ hoàn thành vào cuối năm nay."

Bài và Ảnh: Thiên Hương

(KTNĐ số 8-2007)