|  | 
             
            Lược 
            sử Giáo xứ Cao Xá  I - VỊ TRÍ  Giáo xứ Cao Xá thuộc thị trấn Trần Cao, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng 
            Yên, cách Toà giám mục khoảng 70 km về phía Đông Bắc. Phía Bắc giáp 
            các Giáo xứ Phương Bồ, Tần Nhẫn; phía Tây Bắc giáp Giáo xứ Hạ Lễ; 
            phía Đông Nam giáp xứ Vơng Phan. Năm thành lập: 1699
 Bổn mạng giáo 
            xứ: Lễ Thánh Gia
 Số giáo dân : 1519
 Linh mục chính xứ: Đa Minh Đặng Văn Cầu (9/2014)
 Địa chỉ: Nhà thờ Cao Xá, thị trấn Trần Cao, huyện 
            Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên.
 Điện thoại: 03213854219
 II - QUÁ TR̀NH H̀NH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
             Tin Mừng của Chúa đă đến với người dân nơi đây khá sớm, khoảng 
            cuối thế kỷ XVII. Theo Sử Kư Địa Phận Trung, Giáo xứ Cao Xá đă đón 
            nhận Đức tin từ đời vua Vĩnh Trị (1679). Trong thư cha Tố gửi cho 
            cha chính Phê, Giáo xứ Cao Xá kể như là một trong những xứ đứng đầu 
            tỉnh Hưng Yên trong thời kỳ này.  Một trong những điều kiện giúp Tin Mừng phát triển mạnh mẽ tại 
            nơi đây là nhờ có các vị chủ chăn nhiệt t́nh, hăng say, luôn hy sinh 
            hết ḿnh v́ đoàn chiên Chúa. Kể từ ngày được thành lập đến nay, giáo 
            xứ đă có các chủ chăn coi sóc: Cha chính Phê (1765-1790), cha Tố 
            (1800), Đức cha Liêm (Giêrônimô Hermosilla), Đức cha Lâm (Romualdo 
            Jimeno), và Đức cha Xuyên (Melchior Garcia Sampedro) khi c̣n làm 
            Giám mục phó. Thời vua Tự Đức cấm đạo có cha chính Nam, cha Sen, cha 
            Thành, cha Thiêm, cha Hiển, cha Hương, cha Khanh, cha Duệ, cha Huấn, 
            cha Tuần, cha chính Hiển, cha Xuân, cha Thái, cha chính Ninh, cha 
            tràng Huấn v.v.  Từ năm 1916 - 1934 có cha Luân, cha Hân, cha Thập, cha Dụ, cha 
            Thụy, cha Thông.  Từ năm 1935 - 1954 có cha Cao, cha Cẩm, cha Thuật, cha Đồng, cha 
            Thập OP, cha Tú, cha Trụ, cha Khoan OP, cha Hưng OP, cha Tuần OP, 
            cha Tự OP, cha Dụ OP, cha Sâm OP, cha Thụy OP, cha Dụ OP, cha Thông 
            OP v.v.  Giai đoạn từ năm 1954 đến nay có cha Tôma Nguyễn T́nh, cha Tôma 
            Trần Công Tính, cha Vinh sơn Phạm Văn Tuyên, cha Vinh sơn Mai Thành 
            Sơn, và hiện nay là cha Gioakim Nguyễn Duy Thiện.  Giáo xứ Cao Xá gồm các họ Trần Xá, Vũ Xá, Khả Duy, Đại Duy, Thọ 
            Lăo, Quang Lệ, Hoàng Xá và họ Canh Hoạch.  III - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG 
             Giáo xứ Cao Xá có bề dầy lịch sử đáng trân trọng. Bằng chứng là 
            giáo xứ đă có hơn 200 vị tử đạo, trong đó có thánh Giuse Tuân và 95 
            vị Hiền phúc khác đă có hồ sơ làm án xin phong chân phướùc.  Trước kia, nơi đây c̣n có Chủng viện do Đức cha Romualdo Jimeno 
            Lâm - giám mục phó địa phận Đông Đàng Ngoài - điều hành, nhưng nay 
            không c̣n nữa.  Hiện nay, ḍng Mến thánh giá Tân Lập đang hiện diện và hoạt động 
            tại giáo xứ. Các sinh hoạt của giáo xứ đang được củng cố dần. Giáo 
            xứ có các đoàn hội như: Huynh đoàn giáo dân Đaminh, hội Mân côi, hội 
            Gia trưởng, Ca đoàn, ban Kèn đồng, hội Trống. Mục đích của các đoàn 
            hội là cùng giúp nhau nên thánh phù hợp với ơn gọi của ḿnh.  Nguồn : Website Giáo Phân 
            Thái B́nh ................................ Vài hàng về Gx Cao Xá
              Trích từ bài :
          
          Lễ cung hiến Thánh Đường Mân Côi giáo xứ Cao Xá giáo hạt Hưng Yên, 
          Thái B́nh  Giáo xứ Cao Xá thuộc thôn Cao Xá, thị trấn Trần Cao, huyện Phù Cừ, 
            tỉnh Hưng Yên.  Theo sử kư địa phận Trung năm 1916: Giáo xứ Cao Xá đă có đạo từ 
            thời vua Vĩnh Trị năm 1679, số giáo dân ban đầu là 1649 nhân danh, 
            giáo dân dựng lên một ngôi nhà thờ nhỏ bằng tre, lợp lá đơn sơ, lúc 
            ban đầu nhận kính Danh Chúa Giêsu làm bổn mạng. Năm 1699 giáo xứ Cao 
            Xá được thành lập, lúc này giáo xứ nhận Thánh Gia làm bổn mạng. 
            Trong thời kỳ cấm đạo, người tín hữu Cao Xá hiên ngang xưng đạo và 
            làm chứng tá cho đạo Chúa, có tới 200 chứng nhân can đảm lấy mạng 
            sống ḿnh minh chứng cho niềm tin, trong đó có thánh linh mục Giuse 
            Tuân đă được tôn phong hiển thánh và 95 vị hiền phúc đă có hồ sơ làm 
            án xin phong chân phước.  Sau cuộc bách hại đạo của triều Minh Mệnh, vào năm 1842, Cao Xá 
            có một Đại chủng viện “chui” do Đức cha Romualdo Jimeno Lâm, Giám 
            mục phó địa phận Đông Đàng Ngoài hướng dẫn các thày phó tế chuẩn bị 
            chịu chức linh mục. Đại chủng viện này hoạt động cho đến khi Giáo 
            Hội Việt Nam được b́nh an, sau cuộc cấm đạo của vua Tự Đức, năm 
            1865.  Biến cố năm 1954, có tới 80% giáo dân Cao Xá di cư vào miền Nam, 
            số giáo dân ở lại nơi quê hương c̣n rất ít. Đến nay số tín hữu toàn 
            xứ lên đến hơn 1600 người, với 8 họ lẻ và họ nhà xứ, dưới quyền cai 
            quản của cha chánh xứ - Gioakim Nguyễn Duy Thiện (năm 2006 đến nay). 
            Ngôi thánh đường hiện nay được tổ tiên, cha ông xây dựng từ năm 1885 
            theo lối kiến trúc Á-Đông, bằng gỗ lim, lợp ngói, với tổng diện tích 
            600m2, bàn ṭa sơn son thếp vàng với những hoa văn và đường nét tinh 
            tế, thi công trong thời gian 7 năm mới hoàn thành. Ngôi thánh đường 
            nguy nga nằm giữa một không gian rộng lớn, cuối nhà thờ là một quảng 
            trường rộng, thoáng mát, hai bên với hai tháp chuông cân đối. Đối 
            diện với chính giữa cuối nhà thờ là một tháp chuông cao và lớn, biểu 
            tượng công tŕnh Đức Tin vươn lên trời cao, khiến từ xa ai ai cũng 
            nh́n thấy (xây dựng khi cha Vinh sơn Mai Thành Sơn c̣n đang coi sóc), 
            tất cả tạo nên một không gian rất hài ḥa, thoáng mát. Thời gian, 
            năm tháng và các cuộc chiến tranh đă đi qua làm cho ngôi thánh đường 
            cổ kính ngày một xuống cấp. Ngày 08/12/2009, cha chánh xứ Gioakim 
            Thiện cùng với ban hội đồng giáo xứ và từng người giáo dân Cao Xá 
            trong Nam cũng như ngoài Bắc và hải ngoại đều chung tay góp công, 
            góp của để đại tu lại ngôi thánh đường. Sau gần một năm cha con thi 
            công liên tục, trong đó có sự cộng tác của quư vị tôn giáo bạn thôn 
            Cao Xá, đến nay ngôi thánh đường đă hoàn thành tốt đẹp “lành hơn cũ, 
            sáng hơn xưa”.  
          ........... 
            
             
            Lễ cung 
            hiến Thánh Đường Mân Côi giáo xứ Cao Xá  Sáng 24/10/2010, Đức cha Phê rô Nguyễn Văn Đệ, Giám mục giáo phận 
            Thái B́nh chủ sự thánh lễ cung hiến thánh đường nhà thờ tước hiệu 
            Đức Mẹ Mân Côi xứ Cao Xá. Cùng tham dự có sự hiện diện của nhiều 
            linh mục trong và ngoài giáo phận, nhiều tu sĩ, quư thân nhân, ân 
            nhân, quư khách xa gần và hàng ngàn giáo dân.  Đôi ḍng lịch sử giáo xứ Cao Xá  Giáo xứ Cao Xá thuộc thôn Cao Xá, thị trấn Trần Cao, huyện Phù Cừ, 
            tỉnh Hưng Yên.  Theo sử kư địa phận Trung năm 1916: Giáo xứ Cao Xá đă có đạo từ 
            thời vua Vĩnh Trị năm 1679, số giáo dân ban đầu là 1649 nhân danh, 
            giáo dân dựng lên một ngôi nhà thờ nhỏ bằng tre, lợp lá đơn sơ, lúc 
            ban đầu nhận kính Danh Chúa Giêsu làm bổn mạng. Năm 1699 giáo xứ Cao 
            Xá được thành lập, lúc này giáo xứ nhận Thánh Gia làm bổn mạng. 
            Trong thời kỳ cấm đạo, người tín hữu Cao Xá hiên ngang xưng đạo và 
            làm chứng tá cho đạo Chúa, có tới 200 chứng nhân can đảm lấy mạng 
            sống ḿnh minh chứng cho niềm tin, trong đó có thánh linh mục Giuse 
            Tuân đă được tôn phong hiển thánh và 95 vị hiền phúc đă có hồ sơ làm 
            án xin phong chân phước.  Sau cuộc bách hại đạo của triều Minh Mệnh, vào năm 1842, Cao Xá 
            có một Đại chủng viện “chui” do Đức cha Romualdo Jimeno Lâm, Giám 
            mục phó địa phận Đông Đàng Ngoài hướng dẫn các thày phó tế chuẩn bị 
            chịu chức linh mục. Đại chủng viện này hoạt động cho đến khi Giáo 
            Hội Việt Nam được b́nh an, sau cuộc cấm đạo của vua Tự Đức, năm 
            1865.  Biến cố năm 1954, có tới 80% giáo dân Cao Xá di cư vào miền Nam, 
            số giáo dân ở lại nơi quê hương c̣n rất ít. Đến nay số tín hữu toàn 
            xứ lên đến hơn 1600 người, với 8 họ lẻ và họ nhà xứ, dưới quyền cai 
            quản của cha chánh xứ - Gioakim Nguyễn Duy Thiện (năm 2006 đến nay). 
            Ngôi thánh đường hiện nay được tổ tiên, cha ông xây dựng từ năm 1885 
            theo lối kiến trúc Á-Đông, bằng gỗ lim, lợp ngói, với tổng diện tích 
            600m2, bàn ṭa sơn son thếp vàng với những hoa văn và đường nét tinh 
            tế, thi công trong thời gian 7 năm mới hoàn thành. Ngôi thánh đường 
            nguy nga nằm giữa một không gian rộng lớn, cuối nhà thờ là một quảng 
            trường rộng, thoáng mát, hai bên với hai tháp chuông cân đối. Đối 
            diện với chính giữa cuối nhà thờ là một tháp chuông cao và lớn, biểu 
            tượng công tŕnh Đức Tin vươn lên trời cao, khiến từ xa ai ai cũng 
            nh́n thấy (xây dựng khi cha Vinh sơn Mai Thành Sơn c̣n đang coi sóc), 
            tất cả tạo nên một không gian rất hài ḥa, thoáng mát. Thời gian, 
            năm tháng và các cuộc chiến tranh đă đi qua làm cho ngôi thánh đường 
            cổ kính ngày một xuống cấp. Ngày 08/12/2009, cha chánh xứ Gioakim 
            Thiện cùng với ban hội đồng giáo xứ và từng người giáo dân Cao Xá 
            trong Nam cũng như ngoài Bắc và hải ngoại đều chung tay góp công, 
            góp của để đại tu lại ngôi thánh đường. Sau gần một năm cha con thi 
            công liên tục, trong đó có sự cộng tác của quư vị tôn giáo bạn thôn 
            Cao Xá, đến nay ngôi thánh đường đă hoàn thành tốt đẹp “lành hơn cũ, 
            sáng hơn xưa”.  Thánh lễ cung hiến thánh đường Đức Mẹ Mân Côi  Hôm nay, giáo xứ Cao Xá hân hoan chào đón vị chủ chăn giáo phận 
            về cung hiến ngôi thánh đường tước hiệu “Đức Mẹ Mân Côi”, đồng thời 
            thánh hiến bàn thờ đá. Đây là của lễ thiêng liêng, tốt lành con dân 
            Cao Xá hai miền Nam-Bắc và hải ngoại dâng lên Thiên Chúa, bởi được 
            kết tinh bằng bao công sức mồ hôi và trí tuệ của các bậc tiền nhân 
            xưa kia và con cháu hôm nay. Mở đầu thánh lễ, Đức cha Phê rô thay 
            mặt các linh mục và giáo dân toàn giáo phận chúc mừng cha chánh xứ 
            và giáo xứ Cao Xá đă hoàn thành tốt đẹp việc đại tu ngôi thánh đường 
            quư giá này. Ư cầu nguyện thứ hai, Đức cha nhắc nhớ lại những ơn huệ 
            Thiên Chúa đă ban cho Giáo Hội Việt Nam, cho giáo phận Thái B́nh, 
            cách riêng giáo xứ Cao Xá từ khi đón nhận Đức Tin cho đến nay. Trong 
            bài chia sẻ Tin Mừng, Đức cha quảng diễn những thành quả, những gia 
            sản vô cùng lớn lao mà cha ông đă để lại. Một kho tàng Đức Tin cao 
            quư tồn tại qua bao thế hệ, một công tŕnh kiến trúc đồ sộ, hết sức 
            tinh xảo vẫn hiên ngang đứng vững hàng mấy trăm năm, như thách thức 
            với thời gian và những thế hệ con cháu của tổ tiên hào hùng. Để có 
            những thành quả quư giá như vậy, biết rằng tổ tiên đă phải hi sinh 
            và cống hiến biết bao công sức, thậm chí bằng cả mạng sống ḿnh nữa. 
            Nhà thờ là nơi gặp gỡ, là nơi biểu lộ sự thánh thiện, biểu lộ t́nh 
            yêu thương của Thiên Chúa cho người ki tô hữu. Tuy nhiên, Đức cha 
            Phê rô muốn nhấn mạnh hơn về cách thờ phượng cho đẹp ḷng Thiên Chúa, 
            và cũng là phương thế Thiên Chúa ưa chuộng hơn cả là thờ phượng Ngài 
            trong thần khí và sự thật: “...Những người thờ phượng đích thực sẽ 
            thờ phượng Chúa Cha trong thần khí và sự thật, v́ Chúa Cha t́m kiếm 
            những ai thờ phượng Người như thế” (Ga 4,23). Phần kết của bài giảng, 
            Đức cha nhắc đi nhắc lại nội dung thông điệp của Đức Thánh Cha Gioan 
            Phao lô II: “Hăy khởi sự lại mọi sự từ Chúa Ki tô, hăy bắt đầu lại 
            từ các gia đ́nh, từ các cha mẹ...”. Hôm nay giáo xứ Cao Xá dâng cho 
            Thiên Chúa ngôi thánh đường nguy nga, đẹp đẽ - một ngôi đền thờ công 
            phúc và Đức Tin. Nhưng Thiên Chúa thích hơn là mỗi gia đ́nh, mỗi 
            giáo xứ chúng ta dâng lên Thiên Chúa những người con tốt lành, ngoan 
            ngoăn và đạo đức.  Trước khi nhận phép lành trọng thể cuối thánh lễ, ông Vinh sơn 
            Nguyễn Đức Nhuận, trưởng ban hội đồng giáo xứ, đại diện giáo xứ Cao 
            Xá hai miền Nam – Bắc và hải ngoại dâng lời tạ ơn Thiên Chúa, cám ơn 
            Đức cha, quư cha đồng tế, quư tu sĩ nam nữ, quư thân nhân, ân nhân 
            xa gần và mọi người đă góp phần trong việc đại tu ngôi thánh đường 
            và trong thánh lễ cung hiến hôm nay.  Trường Giang  
 |  |