TRỊNH QUANG DŨNG - ĐÔ THỊ THĂNG LONG VÀNG SON THỜI TRUNG ĐẠI

Chúa Trịnh Tùng (1550 – 1623), con trai của Minh Khang Thái Vương Trịnh Kiểm với phu nhân Ngọc Bảo, Con gái cưng của Thái Sư Nguyễn Kim, người dựng cờ “Phù Lê diệt Mạc” ở nửa đầu thế kỷ 16. Thừa kế mọi đức tính anh minh, thần võ, quyết đoán của bậc trượng phu “Nam hải dị nhân-Minh Khang Thái vương”, Chàng thanh niên Trịnh Tùng sớm bộc lộ thiên tài quân sự bẩm sinh, có tài “thần cơ diệu toán” bách chiến bách thắng. Ông phải gánh trọng trách quốc gia đang vận suy sụp, “trứng treo đầu đẳng” khi vừa mới tròn 20 tuổi đời. Nếu như sự nghiệp trung hưng nhà Lê được Nguyễn Kim thời xướng từ năm 1533 và Thái Vương Trịnh Kiểm đứng mũi chịu sào chèo chống con thuyền suốt ngót 40 năm 91545 – 1570) và suốt thời gian ấy, Nam triều cũng chỉ có thể gây dựng làm chủ được hai trấn từ Thanh Hoa trở vào thì chỉ trong già nửa thời gian ấy, Trịnh Tùng đã đưa công nghiệp phò Lê giang dở của cha về đến đích vẻ vang, oanh liệt. Ông đã kết thúc mỹ mãn, sự nghiệp trung hưng đầy gian truân, “ca khúc khải hoàn” đưa vua Lê trở lại ngai vàng nơi để đô thăng Long linh thiêng hồn nước. O6ng chính là người mở nền “Thái bình cho trăm họ”, an dân, dựng lại nguyên khí Đại Việt sau gần 100 năm lầm than, suy kiệt.

Vào năm 1570 ngay khi Trịnh Kiểm qua đời sự nghiệp trung hưng nhà Lê đã gần như tan thành theo mây khói khi Trịnh Cối với chính danh thừa kế Trịnh Kiểm mang đại quân đi đầu hàng Mạc Kính Điển. Trong gây phút “ngàn cân treo sợi tóc”. Ở vào vị thế binh lực chỉ bằng 2/10 quân địch, nội bộ lủng củng, tan rã: “…các tướng đều có ý lìa bỏ, lòng người thay đổi, ai cũng nghĩ đến chuyện sinh biến, mầm họa đã thành “ [1:140] ông đã như bó đuốt rừng rực, củng cố lòng tin, thu phục nhân tâm gắn kết tướng sĩ thành một khối xả thân vì nghĩa lớn dựng lại nghiệp nhà Lê. Tháng 8/1570, Trịnh Tùng được Gia phong tước trưởng quận công, chính thức nắm quyền “Tiết kế các chư dinh thủy bộ” [1: 142] điều động quân đội. Và ngay lập tức, vị nguyên súy trẻ tuổi đã chứng tỏ bãn lĩnh kiên cường của mình bằng việc dám ung dung nhận chiến thư của Mạc kính Điển và chấp nhận đối đầu trực diện cho dù cục diện chiến trường không cân sức. Mạc Kính Điển xuất trận trong chế “chẻ tre” với 10 vạn quân tinh nhuệ, 700 chuyến thuyền kéo vào tính làm cỏ, san bằng Nam Triều. Thời cơ vàng của nhà Mạc đã bị vị tiết chế mới 20 tuổi đập tan bằng một chiến lược cực kỳ thông minh táo bạo. Chỉ riêng chiến lược đối đầu trực diện đã làm chùn khí thế hùng hổ mà đoàn cường binh bắc triều đang “ muốn1 ăn tươi nuột sống “ Nam triều trong một thế tưởng chừng vô vọng của “tàn quân” Trịnh Tùng . Bằng chiến thuật “kỳ binh” xuất quỷ nhập thần, ngày cố thủ kiên cường, đêm quấy phá tiêu hao địch. Mưu lược đắp ‘thành giả” trong một đêm [1:143] khiến quân Mạc bất an, lung lay ý chí vv…Bình an Vương đã xoay chuyển tình thế từ thế bị động, bị bao quây sang thế chủ động phòng ngự, dẫn dắt chiến cuộc theo ý đồ chiến lược của ông. Sau 6 tháng giằng co, Y1 chí chiến đấu của quân Mạc bị sói mòn, tan rã mất hết thời cơ đành phải rút về Thăng Long.

Sau giai đoạn củng cố phòng ngự ( 1570 – 1583), Thái úy Trường quốc công Trịnh Tùng đã sáng suốt lãnh đạo cuộc chiến chuyển sang thời kỳ tiến công giải phóng Thăng Long. (1583- 1593) [2:311]. Sau nhiều thất bại liên tiếp , Mạc Hậu Hợp lo tính kế phòng thủ, năm 1585 cho xây dựng củng cố kinh đô Thăng Long thành một pháo đài kiên cố “bất khả xâm phạm” chưa từng có trong lịch sử xây dựng nơi đất thần Kinh [1:161]. Công trình quy mô này được tiến hành suốt hơn một năm trời: “…Hạ lệnh dân binh các huyện trong tứ trấn đắp thêm ba lần lũy ngoài thành Đại la…cao hơn thành Thăng Long vài trượng, rộng 25 trượng, đào ba lần hào, đều trồng tre dài mây mươi dặm, để vây bọc lấy thành “[2:312]. Một lần nữa bản lĩnh thiên tài quân sự của vị nguyên soái được bộc lộ với cuộc đại công phá Thăng Long san bằng 3 tầng lũy hào, tường cao hào sâu chỉ trong vòng mấy ngày. Đây thực sự là võ công vang dội của Bình An Vương đặt dấu mốc đầu tiên trong lịch sử thu phục kinh đô Thăng Long bằng sức mạnh quân sự. Bốn cánh quân với hơn 5 vạn binh tượng tiến công như vũ bão với thế trận áp đảo đè bẹp lực lượng Mạc bất chấp hệ thống phòng thủ kiên cố được dầy công xây dựng. Trong suốt 23 năm nắm giữ binh quyền (1570 – 1592), Bình An Vương xông pha chính chiến 33 trận toàn thắng [2:314], ghi một mốc dấu son chói lọi trong lịch sử quân sự Việt Nam thời phong kiến.

Với tầm nhìn của bậc anh hùng cái thế, Chúa Trịnh Tùng đã cho xây dựng đài ghi dấu “võ công trung hưng bình Mạc” một cách thật đặc biệt, hy hữu mang đậm tính cách đế vương có một không hai trong lịch sử Đại Việt. Sau chiến thắng khải hoàn, ông cho dựng ngay “Hai cột đồng” bên bến Thảo tân [3:57] báo cáo với trời đất võ công bất hủ: Trung Vương làm được trong suốt dòng chảy Việt Nam. Ý tưởng độc đáo, táo bạo, tự tin này khiến chúng ta nhớ tới sự kiện “Mã Viện …dựng hai cột đồng ghi công tích toàn thịnh của nhà Hán”[5:25]. Chúng ta chưa có nhiều tư liệu chi tiết về sự kiện trọng đại này, dẫu sao nó cũng là một bằng chứng hùng hồn phầ nào nói lên võ công oanh liệt mà Bình An Vương đã tạo dựng vào những năm cuối thế kỷ 16.

Sự nghiệp “Võ công oanh liệt” của ông không chỉ dừng trong biên giới Đại Việt. Bình An Vương còn là vị chúa đầu tiên và duy nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam có ý định phô trương “ sức mạnh quân sự Đại Việt” ra nước ngoài như một lời tuyên ngôn đầy tính răn đe kẻ thù ngàn đời phương bắc. Sự kiện hào hùng “động trời” này không hiểu vì lý do gì không được ghi trong chính sử Đại Việt” cũng như Trung Hoa song tính xác thực của nó lại hoàn toàn tin tưởng được khi nó được chính phía Nhật Bản công bố. Năm 1915 tại thượng Dã Công viên Bắc lãm Hội Đông kinh (Tokyo). Nhật Bản cho triển lãm tài liệu về biểu chương của Bình An vương Trịnh Tùng gửi vua Minh Thần Tông, năm vạn lịch 26 (1596) yêu cầu được đưa thủy quân Đại việt sang giúp thiên triều đánh Nhật Bản bảo vệ Triều Tiên nhưng đã bị khước từ. Sự kiện này được ghi chép trong sách Nam quốc ký của Trúc Việt Dữ Tam Lang [6:48]. Đối chiếu với các tư liệu lịch sử khác, ta thấy rất rõ ràng và logic. Đây là lúc quân lực Đại Việt nói chung và thủy quân nói riêng đang trong thời kỳ thật xung mãn hùng mạnh, từng đánh bại tàu chiến Tây Ban Nha (1595) ở Nghệ An[13]. Thời gian này, nhân nhà Minh lâm vào cảnh suy vi, Mạc phủ Nhật bản là Phong thần tư Cát bèn hưng binh đánh Triều Tiên. Nhà Minh đem quân cứu viện nhưng đuối sức và chúa Trịnh Tùng đã dâng biểu đề nghị được can thiệp. Tuy sự kiện không được chấp thuận nhưng nó thể hiện sự tự tin tuyệt đối về võ công và lực lượng quân sự hùng hậu của Đại việt đương thời. Sự kiện lịch sử này đã ghi một dấu son hiển hách, khôn tiền khoán hậu trong quan hệ bang giao với thiên triều. Không những vậy, nó còn giúp chúng ta lý giải được vì sao Đại Việt là quốc gia hiếm hoi giữ gìn được nền độc lập tự chủ từ cuối thế kỷ 16, sang suốt 2 thế kỷ 17-18 trong khi hầu hết các nước láng giềng lần lược bị thôn tính trong cơn lốc xoáy chinh phục chiếm lĩnh thị trường của các đế quốc phương tây. Bồ Đáo Nha chiếm gọn Macao (1550), Mlatca(1511), Good-bay (bombay 1534). Ha2lan, “ con hổ của bảy biển” đương thời thôn tính inđônêsia (1600); Đài loan (1623); Tây Ban Nha chiếm dần Philippin(1564-1571); Hà lan, Anh, Pháp, chia nhau xâu xé Ấn độ (suốt thế kỷ 17). Song tất cả đều phải chùn bước trước mảnh đất Đại việt linh thiêng, hùng cường.

Ý nghĩa to lớn nhất của nền võ công oanh liệt mà chúa Trịnh Tùng tạo dựng nên chính là ông đã đặt nển móng xây dựng một lực lượng quân sự Đại việt hùng hậu(quân Nguyễn Hoàng cũng từ đó mà ra), bách chiến bách thắng đảm bảo cho nền độc lập, tự chủ của nước nhà xuyên suốt hai thế kỷ 17-18.

Ý KIẾN BẠN ĐỌC | xem tiếp trang 4