7. Đình Lưu Khê, xã Liên Hoà, huyện Yên Hưng - Di tích Lịch sử Nghệ thuật - Xếp hạng cấp Quốc gia năm 1995
Ngày phát hành : 12/07/2011 12:00 SA
Tên đình Lưu
Khê xuất phát từ tên làng Lưu Khê. Đình được dựng lên để thờ hai vị Tiên Công là
ông Đỗ Độ và ông Đào Bá Lệ. Hai ông có công chiêu tập người tới bãi bồi cửa sông
Bạch Đằng quai đê lấn biển vào năm 1434 lập nên làng Lưu Khê ngày nay. Thời Lê
gọi là xã Lương Qui, đến thời Nguyễn đổi thành Lưu Khê.
Căn cứ tư liệu
hiện còn của đình ở đảo Hà Nam, qua lời kể của các cụ cao niên trong làng và hoa văn điêu khắc ở đình có thể thấy đình Lưu
Khê được xây dựng vào năm Nhâm Ngọ, tức tháng tư năm 1822. Cho tới nay, đình Lưu
Khê đã trải qua nhiều lần trùng tu, tu bổ, tôn tạo. Lần tu bổ lớn vào năm 1942 đã
lợp lại đình bằng ngói tây, xây tường đá bao quanh, đắp phù điêu rồng ở trái hồi
và làm hai trụ đèn lồng phía trước đình. Ngần đây nhất, năm 2006 đình Lưu Khê lại
được trùng tu, tu bổ tôn tạo một số hạng mục của nhà Đại Bái như nối và gia cố
các mộng, xử lý tiêu tâm một số cột gỗ bị mối mọt, thay hoành mái bằng gỗ tròn,
lợp lại ngói mới (ngói màn và ngói mũi); xây lại tường hồi nhà Đại Bái, lát lại
nền bằng gạch Bát (theo hình chữ công), bổ sung các viên đá tảng bị mất; phục hồi
hai chái nhà Đại Bái... đình hiện nay khang trang, to đẹp hơn khi khởi dựng rất
nhiều!
Đình vừa
là nơi thờ hai vị Tiên Công là Đỗ Độ và Đào Bá Lệ có công khai phá đồng điền, vừa
là nơi thờ tự có liên quan đến ngôi đền thờ Trần Hưng Đạo của làng cách đình Lưu
Khê khoảng 800 mét. Đình tuy đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa nhưng phần
cấu trúc các vì kèo và điêu khắc còn giữ nguyên được trạng thái ban đầu. Phong
cách điêu khắc của đình mang đậm nét của điêu khắc dân gian đình làng cuối thế
kỷ 17 và thế kỷ 18. Trên bức cốn của hai vì gian giữa và trên các đầu bẩy đều được
chạm nổi bong kênh tinh vi, sắc sảo hình rồng, mây, tôm, cá, ly, phượng. Hai bên
thân kẻ các vì kèo đều được chạm nổi bong kênh hình rồng, mây. Trên câu đầu là
con chồng ghép khít nhau được chạm bong kênh tinh vi hình long đảo vũ. Đặc biệt
trên xà nách nối cột cái với cột quân của hai vì kèo gian giữa của bái đường là
hai bức cốn được chạm nổi bong kênh tinh vi hình long quần vũ hình tôm, cá, hoa
sen... Các bức chạm trổ công phu, tỉ mỉ, mang giá trị nghệ thuật cao.
Đình được Bộ Văn hóa - Thông tin ra quyết định
xếp hạng cấp Quốc gia số 65/QĐ-BT, ngày 16/01/1995 bởi giá trị tiêu biểu về lịch
sử và nghệ thuật.