|
Chuyện xưa kể rằng: Thuở ấy, vợ chồng Đế Lai ở Động Lăng Xương (xã Trung Nghĩa, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ) sinh được người con gái tên là Âu Cơ. Khi Âu Cơ cất tiếng khóc chào đời thì hương thơm tỏa ngát, trên trời có mây lành che chở, điềm báo “tiên nữ giáng trần". Âu Cơ lớn lên ngày càng xinh đẹp, lại chăm đọc chữ, giỏi đàn sáo, tinh thông âm luật.
Âu Cơ đã được Lạc Long Quân kén làm vợ và đưa về núi Nghĩa Lĩnh (nơi xây dựng Đền Hùng hiện nay). Tại đây Âu Cơ đã sinh ra bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con trai. Khi các con lớn khôn, Lạc Long Quân và Âu Cơ chia đôi số con để người lên rừng, kẻ xuống biển, nhằm gây dựng mở mang bờ cõi.
Tương truyền trong số 50 người con theo mẹ Âu Cơ lên núi, người con cả dừng ở đất Phong Châu dựng kinh đô Văn Lang cai quản đất nước truyền ngôi được 18 đời, gọi là các vua Hùng. 49 người con theo mẹ tiếp tục ngược thượng nguồn sông Thao, đến vùng Hiền Lương thấy sơn thủy hữu tình, đất đai tươi tốt bèn hạ trại khai hoang lập ấp, dạy cho dân làng nghề trồng lúa, nuôi tằm…Làng xóm từ đó ngày một trù phú, cư dân ngày càng đông đúc.
Thấy muôn dân đã thạo nghề cày cấy, một ngày kia mẹ Âu Cơ cùng các tiên nữ bay về trời, vương lại một tấm lụa đào bên gốc đa giữa cánh đồng. Dân làng lập đền thờ tại đó để thờ mẹ, hàng năm mở hội đền vào mùng 7 tháng Giêng là ngày "Tiên giáng"…
Đền Mẫu Âu Cơ ở Hiền Lương được xây dựng thời hậu Lê. Khi ấy Vua Lê Thánh Tông sai Giám Quốc Sư đến Hiền Lương phong Thần, cấp tiền xây dựng đền thờ Mẫu Âu Cơ. Ngôi đền thờ Tổ Mẫu được xây dựng trên một khoảng đất rộng giữa cánh đồng lúa xanh tươi tốt thuộc xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ ngày nay.
Đền nằm ẩn dưới một gốc đa cổ thụ, mặt quay về hướng chính Nam, bên tả có giếng Loan, bên hữu có giếng Phượng, phía trước có núi Giác đẹp như một án thư, sau lưng là sông Thao uốn khúc như rồng thiêng bao bọc.
Điện thờ có hai khối, bên ngoài thờ Vua Hùng - Cao Minh và tướng lĩnh, với các cỗ ngai bài vị chạm lưỡng long chầu nguyệt, hoặc chạm các bắc mai điểu với kỹ thuật đục bong, thủng rất công phu, rồi sơn son thiếp vàng lộng lẫy.
Bên trong, trên cao có thang gác gỗ đi lên là cỗ khám thờ mẫu Âu Cơ.
Tượng Mẫu Âu Cơ (có niên đại 540 năm) ngồi uy nghi trên ngai, mình mặc áo đỏ yếm trắng, đầu đội mũ lấp lánh kim cương, cổ đeo vòng vàng, tay cầm viên ngọc, tay kia đặt lên gối thư thái. Toàn bộ tượng toát lên một vẻ đẹp thanh cao, đôn hậu của phụ nữ Việt Nam.
Cổng vào đền Mẫu Âu Cơ
Với giá trị to lớn về văn hóa, lịch sử, năm 1991 Đền Mẫu Âu Cơ chính thức được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cấp Bằng di tích lịch sử văn hóa Quốc gia. Tổng hợp
|
