Đình Vường

Điệu hát giao duyên cổ bên dòng sông Thương - Kênh TV Du lịch Văn hóa lễ hội truyền thống VN

Điệu hát giao duyên cổ bên dòng sông Thương - Kênh TV Du lịch Văn hóa lễ hội truyền thống VN SMVH - Độc đáo hát Ví hất Ống

Tổng quan

Đình Vường ở thôn Hậu, xã Liên Chung, huyện Tân Yên. Đây là ngôi đình đẹp; qui mô lớn và có kết cấu kiến trúc hoàn hảo nhất ở Bắc Giang nếu nói về nguyên mẫu ban đầu. Đình Vưòng là công trình kiến trúc nghệ thuật của thế kỷ XVIII, đã gần ba trăm năm nay chưa hề có một lần trùng tu nào lớn. Bởi thế nó rất hấp dẫn đối với những ai có tình cảm yêu thích những giá trị văn hoá cổ kính ban đầu của các công trình kiến trúc nghệ thuật. Tiếc rằng cho đến nay do đình nằm ở vị thế không thuận tiện giao thông hiện tại nên chưa thu hút được sự chú ý của khách tham quan, nghiên cứu bởi nó nằm sâu trong khu vực núi Dành.

Đình Vường nằm ở thôn Hậu. Thôn Hậu cũng là Hương Hậu mà củng gọi là làng Vưòng, thôn Vường. Thôn Vưòng trước năm 1945 thuộc xã Chung Sơn, tổng Tuy Lộc Sơn, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Dưới thời Lê, đình thuộc thôn Hậu, xã Chung Sơn tổng Bảo Lộc Sơn, huyện Yên Thế, phủ Lạng Giang, trấn Kinh Bắc. Do đình nằm ỏ thôn Hậu nên đình có tên gọi theo tên làng. Tuy thế đình vẫn có cái tên chữ là: Đình Thịnh Vượng. Thịnh Vượng là do chữ làng Vường mà ra. Xem xét các tư liệu chữ Hán ở đình và căn cứ phong cách kiến trúc ngôi đình có thể xác định Đình Vường là công trình của thế kỷ 18. Toàn bộ khu đình xây dựng hoàn hảo gồm các công trình đại đình và tả vu, hữu vu, sân, vườn, tam quan.

Toà đại đình đặt trên đỉnh gò đồi, bố cục mặt bằng theo kiểu chữ công gồm ba hạng mục: Đại đình, ống muông, hậu cung. Đại đình có ba gian hai trai, kết cấu vì kèo, chồng giường giá chiêng. Ống muống rộng, ba vì nối toà đại đình với toà hậu cung ba gian thành một khối chắc chắn. Trong toà đại đình hệ thông sàn, ván còn khá nguyên vẹn. Toà đại đình và toà hậu cung được ngăn cách bởi hệ thống cửa cấm đóng kín chỉ mở khi làm lễ. Trên các vì của toà đại đình, người xưa đã chạm khắc lên các cấu kiện những hoạ tiết hoa văn mang phong cách thời Lê Trung hưng khá độc đáo. Đó là các bức phù điêu ở cửa võng, đầu dư, cốn chồng, kẻ, bẩy... Các bức điêu khắc đó mang chủ đề "ngũ mã đồng quân" "long, phượng, mây, trúc"... Điều độc đáo ở các bức phù điêu này cũng tương tự như chùa Không Bụt. Đó là sự không đủ bộ được thể hiện ở chủ để tứ linh, tứ qúi. Mặt khác tính cách dân gian phóng túng của các mảng điêu khắc cũng rất đậm nét. Ở một số mảng long - phượng đã được tạc các chú tễu cỏi trần tay vuốt râu rồng; hoặc hình chim phượng lại biến thành một cặp nam - nữ đầu người mình chim. Trên khám thờ bưng gỗ đủ cả long ngai, bài vị và những đồ thờ tự khác, ở hai gian bên đại đình có đôi ngựa hồng ngựa bạch và đôi hạc thờ rất lớn đặt trên nền đá xanh ở gian giữa làm theo lối lòng thuyền. Đình Vường còn đủ hệ thống cửa bức bàn chạy suốt năm gian. Bổn góc đình để đỡ đầu đao và để tạo dáng đã được xây tường gạch đỡ tàu đao.

Toàn bộ phần mái đình được lợp bằng ngói mũi cổ dày dặn, sóng đểu đẹp đẽ. Hệ thống bờ dải nóc, đao trái được trát đắp và đặt gạch trang trí hoa chanh làm cho mái đình thanh tao trang nhã. Bốn đao đình và hai đầu nóc được kê xếp đắp đặt các đao sành gốm bay vút lên như cánh diều no gió, rất đẹp. Dọc bờ dải hoa chanh các con nghê, con kìm, con sấu được gắn đặt bên các hình rồng hài hoà, ngộ nghĩnh. Những con giống bằng gốm này đều là sản phẩm chính gốc thời Lê ít ngôi đình còn có. Do dó chúng cũng như những hình con rồng, con phượng đục khắc ở trong đình đã trở thành các mẫu, các tiêu bản để làm mẫu so sánh và xác định cho các ngôi đình, ngôi chùa khác.

Sự hoàn hảo của ngôi Đình Vường đã làm cho nó trở thành độc đáo và tiêu biểu có thể coi là một nguyên mẫu trong ba ngôi đình nguyên mẫu của Bắc Giang. Có điều ở nguyên mẫu này chưa bị sự tu sửa làm biến đổi. Song cũng tiếc rằng, Đình Vưòng lại mất đi toà tả vu, hữu vu và cổng tam quan. Tuy là công trình nhỏ, phụ song nó cũng làm cho cảnh quan của Đình Vường kém phần bề thế, đẹp đẽ. Gần đây một sô cấu kiện của đình do lâu ngày ải cũ đã làm cho ngôi đình xuống cấp. Góc đao bị sệ kéo gây lún nứt rất cần được tu sửa. Nhân dân địa phương đã tìm cách khắc phục sự hư hại đó song vẫn chưa đáp ứng yêu cầu bảo tồn về ngôi đình này.

(tanyen.bacgiang.gov.vn)

Toạ độ

Hình ảnh Album #1 (4) Ảnh của Đào Đức Minh (25) Ảnh của Nguyễn Đức Bình (48) Ảnh của Phạm Danh Tiến (17) [xem cả trang] [Google Images]

©  Image by tanyen.bacgiang.gov.vn

©  Image by tanyen.bacgiang.gov.vn

©  Image by Vuong Lam

© Núi Dành Image by tanyen.bacgiang.gov.vn

Bài viết

Liên kết [Google search]

Bình luận