Đình Đa Ngưu

Tổng quan

Đình làng Đa Ngưu ở xã Tân Tiến, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên.

Căn cứ vào dấu tích lăng bà chúa còn lại và sắc phong của các triều đại, trong đó có sắc phong của vua Quang Trung nhị niên (1789) thì cho phép khẳng định ngôi đình được xây dựng tứ đời vua Lê Chiêu Tông nhị niên hiệu Quang Thiệu, năm 1520 do hai anh em Cống cả, Cống hai đứng lên tổ chức xây dựng. Đến năm Vĩnh Thịnh nhị niên 1706 được tôn tạo thêm và đến đời Thành Thái 1907 lại được trùng tu sửa chữa tiếp.

Đình được kiến tạo theo kiểu chữ sỹ gồm 3 tòa (Tiền Đình, Trung Đình, và Hậu Cung). Mặt trước ngôi đình nhìn ra hướng Tây Bắc. Tòa một có tiền đình dài 20m, rộng 7,7m chia làm 3 gian kiến trúc theo kiểu đấu sen trồng giường, tất cả những con chồng đấu cốn đều được trạm trổ rất tinh vi, đầu nóc được trạm trổ theo hình hổ phù, trông khá đặc biệt. Toàn bộ phía trước và hai hồi đều đóng cửa bức bàn cao 2,25m trên lắp chấn song, gian chính giữa gọi là lòng nước để dùng tế lễ, còn 4 gian bên đều bắc sàn làm hai cấp. Riêng cửa đại hội (trung tâm) mặt trước cửa cao tới 2,85m, mỗi cánh rộng 1,2m, các đầu bảy và ván gió ở hai đầu cửa được trạm trổ hoa lá long quần uốn khúc, mặt trước để hiên rộng 1,4m có các cột hiên to sừng sững tạo nên thế vững vàng của di tích. Toàn bộ tòa một có 40 cột, cột cáI cao 4,2m, đường kính rộng 0,45m, cột quân cao 3,1m, đường kính rộng 0,35m, gian trung tâm của tòa một kiến trúc cầu kỳ hơn, 6 cột trung tâm của gian giữa có 6 đầu đu đỡ xà, các đầu ly đều được trạm trổ hình con rồng có 3 con hoa văn còn giữ nguyên dáng dấp thời Lê, 3 con được sửa lại vào thời Thành Thái nên trông còn hùng dũng hơn. Các bức đại tự lớn gian trung tâm được trạm trổ hoa lá long quần tạo cho di tích khang trang, các cột trung tâm được treo câu đối:

“Long bất hà niên thần bí quyết”
Ngưu giang trung cổ điêu du linh”

Hay

“Thoát chảo hà niên long dĩ hóa”
Lâm châu nhất dạ trạch mao tồn”

Tạm dịch là:

“Dòng sông Ngưu Giang có từ lâu đời tưới mát cho đồng ruộng thì ta phải nhớ đến công ơn của trời phật”.

Hay

“Mong ước ngôi đình được bền vững mãi mãi thì phải thờ cúng tôn nghiêm thần thánh sẽ phù hộ”.

Tòa hai đệ nhị được xây áp sát vào tòa một, mái cao gắn chặt vào nhau tạo thành lòng máng, đi trong đình không có sự phân biệt giữa hai tòa, đó là kiểu cấu trúc khá công phu và độc đáo đảm bảo mĩ quan giữa hai tòa và hậu cung. Tòa hai được thiết kế tương tự như tòa một, tòa hai có 44 cột được trạm trổ hoa văn tinh xảo, là nơI để trang trí các đồ tế lễ, huy hoàng và lộng lẫy, các hàng cửa võng được trạm trổ lưỡng Long Chầu Nguyệt, phía trước trạm rồng phượng, hoa lá tinh vi, ở giữa có bức đại tự “Thánh cung vạn tuế”.

Các bức hoành phi câu đối sơn son thiếp vàng khảm trai được treo ở các cột và trước ban thờ để ca ngợi các vị thần được thờ cúng ở đình. Phía trong là tòa hậu cung, xung quanh ghép ván, phía trước có cửa bức bàn, hậu cung có chiều dài 7,6m, rộng 4,7m trung tâm đặt một bàn thờ rộng 2,8m, cao 1,2m đặt trên là 3 cỗ ngai và bài vị đó là biểu tượng của 3 vị được thờ ở di tích là: Chử Đồng Tử, Tiên Dung, và Hồng Vân công chúa. Sân đình rộng 20m, dài 32m lát gạch Bát Tràng. Nóc trụ đắp hình hoa dành dành, từ đó tạo nên cảnh đẹp và cổ kính của ngôi đình. Đặc biệt, đến nay, đình Đa Ngưu còn giữ được 100 cây cột lim chạm trổ tinh xảo, tương truyền để tưởng nhớ truyền thuyết Lạc Long Quân – Âu Cơ và sự tích bọc trăm trứng. Trước và sau đình có hai giếng Ngọc trồng sen. Những ngày hè hương sen tỏa thơm ngát. Vào ngày hội làng hằng năm (10 đến 12-2 âm lịch), các vị bô lão thường làm lễ tắm rửa cho các ngai trong điện thờ ở hai giếng Ngọc.

Với những giá trị to lớn về lịch sử văn hóa và kiến trúc, đình Đa Ngưu đã được xếp hạng di tích cấp quốc gia từ năm 1995. Trải qua bao dâu bể của thời gian, ngôi đình Đa Ngưu vẫn đứng vững như muốn “thi gan cùng tuế nguyệt” và là một điểm đến của nhiều du khách khi đặt chân đến Hưng Yên.

Toạ độ

Hình ảnh [xem cả trang] [Google Images]

©  Image by d4.violet.vn

©  Image by www.vista.net.vn

©  Image by video.hungyentv.vn

Bài viết

Liên kết [Google search]

Bình luận