Lăng mộ Thám hoa Vũ Phạm Hàm 
1864-1906
Tổng quan
Vũ Phạm Hàm (武范邯, 1864 - 1906) là Nhất giáp Tam nguyên trong ba kỳ thi triều nhà Nguyễn (lúc ông 29 tuổi). Trong lịch sử Việt Nam chỉ có vài Tam nguyên là Đệ nhất giáp, gồm có Phạm Đôn Lễ, Vũ Dương, Lê Quý Đôn (triều Lê) và ông.
Vũ Phạm Hàm sinh năm Giáp Tý (1864), quê ở làng Đôn Thư, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông (nay là Hà Nội) tự Mộng Hải, Mộng Hồ, hiệu Thư Trì.
Năm 21 tuổi, ông đỗ đầu kì thi Hương (Giải nguyên) khoa thi Giáp Thân đời vua Kiến Phúc (1884). Đến khoa thi Hội năm Nhâm Thìn, Thành Thái thứ tư (1892) ông đỗ thủ khoa (Hội nguyên). Do vậy tờ Đồng văn nhật báo đã đăng: Vũ quân kỳ khôi tinh giáng thế, nghĩa là ông Vũ phải chăng là sao khôi giáng thế. Dự thi Đình cùng năm đó, ông lại đỗ thủ khoa (Đình nguyên), giành học vị Đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ, đệ tam danh (tức Thám hoa) nên thường được gọi là Tam nguyên Thám hoa hay Thám Hàm. Khoa này dự vào hàng Tam khôi (Đệ nhất giáp) không có Bảng nhãn, chỉ có Thám hoa (nhà Nguyễn không lấy đỗ Trạng nguyên). Khoa thi này lấy đỗ 9 tiến sĩ, 7 phó bảng, trong đó có Nguyễn Thượng Hiền đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) và Chu Mạnh Trinh đỗ Đệ tam giáp Đồng tiến sĩ xuất thân. Vũ Phạm Hàm đỗ Đệ nhất giáp Tam nguyên lúc 29 tuổi.
Triều nhà Nguyễn có ba Tam nguyên: Vị Xuyên Trần Bích San, Yên Đổ Nguyễn Khuyến và ông. Nhưng Vị Xuyên và Yên Đổ tiên sinh đỗ Đệ nhị giáp (Hoàng giáp). Toàn thể lịch sử Việt Nam chỉ có Vũ Phạm Hàm và Lê Quý Đôn (triều Lê) là đỗ Đệ nhất giáp Tam nguyên trong ba kỳ thi đó. Ông cũng là vị Tam khôi cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Ông làm Giáo thụ rồi thăng Đốc học Hà Nội sung Đồng văn quán (báo Đồng Văn), lên đến Án sát các tỉnh Hưng Hóa, Hải Dương, sau đó cáo quan về trí sĩ ở quê và dạy học cho đến lúc mất. Khi ông qua đời (1906), khu mộ ông được đặt tại làng Đôn Thư, huyện Thanh Oai, Hà Nội. Tại phường Trung Hòa quận Cầu Giấy, Hà Nội có phố mang tên ông.
Ông có đôi câu đối hào hùng khí phách đề trước cửa đền Kiếp Bạc thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.
Vạn Kiếp hữu sơn giai kiếm khí
萬 袷 有 山 皆 剑 氣
Lục Đầu vô thủy bất thu thanh
六 頭 無 水 不 秋 聲
Tạm dịch nghĩa là:
Núi Vạn Kiếp đâu đâu cũng có tiếng gươm đao
Sông Lục Đầu không ngọn sóng nào không có tiếng trống trận
Cũng có bản dịch là:
Vạn Kiếp núi lồng hình kiếm dựng
Lục Đầu vang dậy tiếng quân reo
hay
Vạn Kiếp núi cao hơi kiếm tỏa
Lục Đầu nước chảy tiếng thu vang
(wikipedia)
Toạ độ
LĂNG MỘ THÁM HOA VŨ PHẠM HÀM
Dòng họ Phạm Vũ làng Đôn Thư, huyện Thanh Oai, Hà Nội có lịch sử khoảng 600 năm, nổi tiếng hiếu học với nhiều nhà khoa bảng rạng danh. Thời Nguyễn có Tam nguyên Thám hoa Vũ Phạm Hàm tức Phạm Vũ Hàm cũng là người nối tiếp truyền thống khoa bảng ở Đôn Thư. Ông chính là vị Tam nguyên cuối cùng của lịch sử khoa cử phong kiến Việt Nam. Phạm Vũ Hàm sinh năm 1864, con cụ đồ Phạm Vũ Dự. Từ nhỏ, Phạm Vũ Hàm đã có tư chất thông minh. Cụ đồ Dự muốn xin cho con học ở Quốc Tử Giám, nhưng nơi đây chỉ dành cho con em trong hoàng tộc. Nhờ giải được vế đối của quan Đốc học Vũ Nhự, Phạm Vũ Hàm được nhận làm con nuôi quan Đốc học, mang họ tên mới là Vũ Phạm Hàm để vào học trường Quốc Tử Giám. Vũ Phạm Hàm từng được bổ nhiệm làm Đốc học tỉnh Hà Nội, Án sát tỉnh Hải Dương.
Sự nghiệp vừa mở rộng, tài năng văn chương đang độ phát triển thì Vũ Phạm Hàm chẳng may bệnh nặng, mất khi mới 43 tuổi, để lại nhiều tác phẩm văn chương thơ phú, trước tác của ông chủ yếu được viết bằng chữ Hán, song cũng có nhiều tập văn thơ phú viết bằng chữ Nôm. Ông có đôi câu đối hào hùng khí phách đề trước cửa đền Kiếp Bạc thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn:
Vạn Kiếp hữu sơn giai kiếm khí
萬 劫 有 山 皆 劍 氣
Lục Đầu vô thủy bất thu thanh
六 頭 無 水 不 秋 聲
Tạm dịch nghĩa là:
Vạn Kiếp núi lồng hình kiếm dựng
Lục Đầu vang dậy tiếng quân reo
hay.
Ông được an táng tại quê nhà Đôn Thư, xung quanh mộ ông là mộ vợ và con cháu. Khu lăng mộ đã được xếp hạng di tích.
Bài viết
Bình luận
Lưu ý: chúng tôi không chịu trách nhiệm về nội dung các bình luận của bạn đọc
|
|
| Địa chỉ |
QL21B, Thanh Oai, Hà Nội, Vietnam |
| Thêm bởi |
admin |
| Vào ngày |
2016-05-23 06:58:04 |
| Các thành viên |
|
|
|
(661 m) |
(1.06 km) |
(1.12 km) |
(1.32 km) |
(1.82 km) |
(2.14 km) |
(2.30 km) |
(2.85 km) |
|