Chùa Giầu

KHÁNH LONG TỰ

Chùa Giàu, chùa Giầu hay cũng gọi chùa Dầu tại thôn Đình làng Đinh Xá, phường Liêm Tuyền tỉnh Ninh Bình, có tên chữ là Khánh Long nổi tiếng với tấm bia Bảo vật quốc gia “Ngô Gia Thị bi”. Khái lược văn bia cho biết, ở Mai thôn xã Đinh Xá, lộ Lợi Nhân có ông Ngô Lãm được vua ban cho hiệu là Ngộ Không cư sĩ, vào năm Mậu Tuất niên hiệu Hưng Long thứ 6 (1298) đã cúng ruộng tiền để xây dựng Vân Am ở địa phương; đến năm Hưng Long thứ 12 (1304) Viên Tịch đại sa môn ở đây mất, Ngộ Không quyết định an táng tại địa phương. Năm 1366, khắc bia đá để ghi công đức. Phía cuối bia ghi việc một số người cúng tiền, ruộng để tu sửa Vân Am. Mặt sau bia khắc hình một vị vua, có thuyết cho rằng là tượng Ngọc Hoàng đại đế, cũng có nhà nghiên cứu nói đó là hình mẫu vua Trần Dụ Tông.
Theo lời kể, nguyên xưa chùa ở vị trí khác, sau một trận lũ thì dời về đây, chùa có liên quan đến sự tích nghề trồng dâu nuôi tằm nên gọi là chùa Dâu - Dầu, cũng lại có người kể gọi chùa Giầu hay Giàu để cầu mong cho xã dân được giàu có. Chùa cũ đã bị phá hủy hoàn toàn, chỉ còn đôi ba hiện vật xưa cũ để minh chứng phần nào cho lịch sử sâu dày của ngôi cổ tự; ngoài tấm bia thời Trần, chùa còn có tấm bia trụ bát giác, chữ và hoa văn mòn mờ nhiều, nhưng vẫn đủ nhận biết bia thuộc về thời Lê - Mạc, và tấm bia dẹt còn lại có phong cách thời Nguyễn, lại thấy đôi ba tấm đá cổ, cặp rùa đá chỏng chơ... Ấy thế mà kẻ gian manh vẫn nhòm ngó, có lần chúng định cướp chiếc be thờ thánh, lại có khi định khuân đá vỡ của chùa... Chùa giàu về lịch sử, nhưng ngèo hiện vật lắm, vậy mà lũ sưu tầm cổ vật bất nhân cũng chẳng buông tha.
Chùa Giầu, trước ngày 1/7/2025 đã được UBND tỉnh Hà Nam ký công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh, tấm bia bảo vật quốc gia tại chùa cũng là tấm bia thời Trần duy nhất của Hà Nam. Bia khá nổi tiếng, nhiều nhà nghiên cứu và du khách tới thăm nhưng gần đây thấy trên mặt bia xuất hiện các viết chà xát làm xước mặt đá, rất mong cơ quan quản lý văn hoá của xã Liêm Tuyền, bảo tàng Hà Nam, sở văn hoá tỉnh Ninh Bình quan tâm và có biện pháp bảo vệ bảo vật quốc gia này.