Lăng vua Hiệp Hoà

Tổng quan

Vua Hiệp Hoà tên thật là Hồng Dật, con thứ 29 , là con út của vua Thiệu Trị, sinh tháng 9 năm Thiệu Trị thứ 7 tức là năm Đinh Mùi 1847, năm 1865 được phong Văn Lãng công, năm 1879 phong Lãng Quốc công

Sau khi phế Dục Đức hai vị đại thần nhà Nguyễn là Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường theo ý chỉ của bà Từ Dũ Hoàng Thái Hậu cử một phái đoàn ra Kim Long rước Lãng Quốc công vào Đại Nội để làm lễ đăng quang, Hồng Dật than khóc không muốn đi, làm cho phái đoàn phải năng nỉ đồng thời dùng vũ lực mới đưa được Hồng Dật vào cung. Hồng Dật lên ngôi vào tháng 6 năm 1883 trở thành vua Hiệp Hoà lúc 37 tuổi. Tuy làm vua nhưng tất cả quyền hành đều nằm trong tay Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tưòng, Hiệp Hoà nhận biết được rằng mình là chỉ là bù nhìn trong tay hai vị đại thần đó, nên ngày đêm tìm cách tước bớt quyền lực của họ. Sau khi lên ngôi bốn tháng Hiệp Hoà nhận được một mật sớ của Hồng Phi ( tham tri bộ lại, con của Tùng Thiện Vương) xin chém Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết, Hiệp Hoà phê vào sớ: " Giao cho Trần Khanh phụng duyệt",(Trần khanh tức Trần Tiến Thành , một trong ba vị đại thần của triều Nguyễn- Tường ,Thuyết, Thành). Xong giao cho thaí giám Trần Đại bí mật đem đến nhà Trần Tiến Thành ở chợ Dinh Ông, nhưng không may việc ấy đã bị bại lộ. Tường và Thuyết biết được âm mưu của Hiệp Hoà cùng các quan đại thần trung tín nên bàn cách truất phế và hảm hại các quan thân tín của vua. Sau khi việc bị bại lộ Hiệp Hoà viết sớ xin nhường ngôi sai người mang đến trình cho Tường và Thuyết, hai ông này giả vờ nhận lời cho ngưòi mang võng đến đưa vua và cung phi về phủ cũ ở Kim Long, nhưng lại dặn với các quan Ông Ích Khiêm và Trương Văn Đễ đón ở cữa Hiển Nhơn, chặn đường và đưa vua đến Hộ Thành, ép uống thuốc độc chết.
 
Hiệp Hoà làm vua được 4 tháng thì bị hảm hại chết, sau khi Hiệp Hoà chết việc ma chay được giao cho phủ Tôn nhân chôn cất theo nghi thức Quốc công.

Vua Hiệp Hoà khi còn là hoàng tử đã có 17 người con: 11 công tử và 6 công nữ. Vì là phế đế nên vua Hiệp Hoà không được thờ trong Thế Miếu.
 
Qua 4 tháng làm vua của Hiệp Hoà , tình hình chính sự trong nước có rất nhiều biến động, trong triều xãy ra khủng bố khắp nơi do đội quân Phấn Nghĩa của hai ông Tường và ông Thuyết . Trong triều chia làm hai phe phe chủ hoà có vua Hiệp Hoà, phe chủ chiến có hai ông Tường và Thuyết. Bên ngoài quân Pháp ra sức tấn công các điểm xung yếu của ta để dồn triều đình vào thế bị động dẫn đến Hiệp Hoà phải ký hoà ước Quý Mùi hay còn gọi là hoà ước Harmand chấp nhận sự đô hộ của Pháp ở Viêt Nam.

Lăng vua Hiệp Hoà ở khu nghĩa địa thành phố Huế, trên một sườn đồi, nằm trên đường Tam Thai, khu nuí Ngũ Phong, thôn Ngũ Tây, xã Thuỷ Xuân, cách Đàn Nam Giao chừng 2km, cách thành phố Huế khoản 6km về phía Tây, gần khu vực đền thờ Huyền Trân Công Chúa, lúc đầu rất đơn sơ, về sau được tộc họ trùng tu sữa chữa lại, nhưng trông rất đơn sơ như một ngôi mộ của một người dân bình thường gần đó. Nếu không có người chỉ dẫn chắc không bao giờ chúng tôi tìm thấy. Bản chỉ dẫn lối vào lăng Hiệp Hoà, cách đường Tam Thai 100m.
 
Mộ vua Hiệp Hoà có diên tích khoản chừng 30 mét vuông. Phía trước mộ là nhà bia nhỏ. Tấm bia bằng xi măng,có gắn bản đá đen ghi tên ngưòi quá cố bằng chữ quốc ngữ. Bia mộ ghi:

Vua Hiệp Hoà. Nguyễn Phúc Hồng Dật.
Sinh ngày 24 tháng 9 năm Đinh Mùi (1-11-1847).
Mất ngày 30 tháng 10 năm Quý Mùi (20-11-1883)

mặt sau của tấm bia có ghi bốn câu thơ của vua Tự Đức bằng chữ Hán tạm dịch như sau

Em ta được mười bốn
Ham học thật ít người
Ngoại trừ Kiến Thụy Công
Nay chỉ còn Văn Lãng

Phía sau nhà bia là cổng vào mộ có hai câu viết bằng chữ Hán. Câu bên phía tay phải là câu của Hồng Dật (Lãng Quốc Công) tự đánh giá về mình:

(quý dĩ tiên hoàng quý tử tư chất tầm thường thật vạn bất can đương) là con út yêu quý của tiên hoàng có tư chất tầm thường không cam nổi ngai vàng.

Câu bên trái của Viện Cơ Mật:

(kim nhật tất cầu xã tắc trường quân vô như văn lãng công chi hiền) khen Văn Lãng Công hoàn tất tốt việc cúng tế ở đàn xã tắc.

Nằm sau bình phong có đắp nổi hình tượng lưỡng long tranh châu bằng sành sứ là ngôi mộ bằng xi măng đơn sơ bao bọc bởi hai vòng thành.

Khi đến nơi đây, chúng tôi bỏ qua những phê phán của lịch sử, mà chúng tôi chỉ nghỉ đến một số phận. Ngôi mộ đơn sơ của vua Hiệp Hoà nằm buồn trên sườn đồi thông vắng, khiến cho chúng tôi những du khách chợt đến có những cảm giác buì ngùi, suy tư về một hoàn cảnh , một số phận nghiệt ngã của một người bị làm vua

VĂN HÙNG Huế, tháng 9-2009

Toạ độ

Hình ảnh Album #1 (7) Ảnh của Tùng Tôn (22) [xem cả trang] [Google Images]

©  Image by dulich.thuathienhue.gov.vn	©  Image by dulich.thuathienhue.gov.vn	© Lăng vua Hiệp Hoà ở khu nghĩa địa thành phố Huế Image by static.panoramio.com	© Tấm biển chỉ dẫn đường vào lăng vua Hiệp Hòa nằm bên đường Tam Thai đã ngả màu rêu phong, cỏ mọc um tùm rất khó... Image by dantri4.vcmedia.vn	©  Image by dantri4.vcmedia.vn
©  Image by dantri4.vcmedia.vn	©  Image by letiensinh.files.wordpress.com

Bài viết

Liên kết [Google search]

Bình luận